Afgelopen zondag was het Groot Auditorium van het Academiegebouw van de Universiteit Leiden het decor voor de negentiende historische 3 Oktoberlezing. Deze keer was Dr. Anton van der Lem, conservator Bijzondere Collecties van de Leidse universiteitsbibliotheek, uitgenodigd te komen spreken. Hij vertelde een goedgevuld auditorium die middag over de bijzondere banden die prins Willem van Oranje, de stad Leiden en de Opstand met elkaar verbonden.
Blog
Heksen van Bruegel
Tot 1565 bestond er nog geen stereotype beeld van heksen. De zestiende eeuw was een periode waarin heksenvervolgingen oplaaiden en de Vlaamse meester Pieter Bruegel (1526/30-1569) twee prenten maakte over hekserij. In de werken Jacobus bij de tovenaar en Jacobus en de val van de tovenaar verbeelden eigentijdse heksen en tovenaars het kwaad. Wie had toen gedacht dat deze prenten tot op de dag van vandaag ons beeld van heksen zou bepalen? Bruegels werk inspireerde sindsdien tientallen Hollandse en Vlaamse kunstenaars die zijn symbooltaal overnamen. Zo legde Bruegel met slechts vier elementen de basis voor ons stereotype heksenbeeld: een bezem, heksenketel, haard en kat.
Vestingstad Heusden
In wat vroeger het grensgebied tussen het graafschap Holland en de hertogdommen Brabant en Gelre was, ligt het vestingstadje Heusden. Vanwege de strategische ligging was Heusden al vroeg in de middeleeuwen het toneel van strijd en oorlogsgeweld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hier in de loop van de twaalfde eeuw één van de eerste waterburchten van Noordwest-Europa verrees. De contouren van het eens zo machtige kasteel, dat een donjon met muren van vier meter dik bezat en in later eeuwen regelmatig onderdak bood aan Jacoba van Beieren, zijn in de moderne tijd weer zichtbaar gemaakt. De rest van het kasteel moet de bezoeker erbij bedenken aangezien vrijwel het gehele kasteel inclusief voorburcht aan het eind van de zeventiende eeuw werd verwoest toen de munitievoorraad die erin lag opgeslagen ontplofte.
Het verhaal van de Leidse gifmengster
Morgen is het 9 september, op die dag werd in 1839 Maria Catharina Swanenburg geboren, oftewel ‘Goeie Mie’. De zaak ‘Goeie Mie’ staat bekend als een van de meest sensationele moordzaken uit de Nederlandse geschiedenis. Mie Swanenburg werkte als wasvrouw en stond bekend als de behulpzame buurvrouw die vaak op kinderen en zieken paste, vandaar haar bijnaam ‘Goeie Mie’. Mie begon rond 1880 met het stelselmatig vergiftigen van haar buurtgenoten en familieleden.
Tussen ziek en beter
Dit jaar is het 150 jaar geleden dat het Emma Kinderziekenhuis werd opgericht. In 1865 richtte de vereniging ‘Het Kinderziekenhuis’ op, de eerste geneesheer-directeur van het ziekenhuis was stadsarts dr. Samuel de Ranitz. Hij vond dat kinderen uit arme gezinnen een speciaal ziekenhuis moesten hebben. Hij zamelde geld in en opende het ziekenhuis met tien houten bedjes. Het ziekenhuis was toentertijd gevestigd in het vroegere Engelse Weeshuis aan de Oudezijds Achterburgwal in Amsterdam. Door gulle giften van particulieren kon al na zes jaar worden gestart met de bouw van een nieuw ziekenhuis aan de Sarphatistraat. Toen in 1873 het hoofdgebouw klaar was, steeg de beddencapaciteit naar vijftig tot zestig bedden. Ook kwamen er in 1876 een isolatiegebouw, in 1884 een operatieafdeling en in 1892 een polikliniek bij. Sinds 1899 draagt het Kinderziekenhuis de naam van koningin Emma.