Foto’s van Dolf Toussaint in het Stadsarchief Amsterdam

Xander den Uyl spreekt het openingswoord op de tentoonstelling

Het Stadsarchief Amsterdam presenteert deze zomer de tentoonstelling Amsterdam voor het voorbij is. Foto's van Dolf Toussaint. Afgelopen donderdagavond vond de feestelijke aftrap plaats. Ondanks het warme weer was het zeer druk bij de opening, het Stadsarchief speelde in op de tropische temperaturen door een heuse ijscowagen in de hal van het archief te zetten, waar iedereen verkoeling kon zoeken door er een heerlijk schepijsje te halen.

Met de tentoonstelling wordt het oeuvre van de Amsterdamse fotograaf Dolf Toussaint geëerd (1924-2017). De nadruk ligt daarbij vanzelfsprekend op zijn Amsterdamse foto's. Toch bevat de expositie ook plaatjes uit de tijd dat Toussaint als parlementair fotograaf werkzaam was, zo tussen 1967 en 1987. Hij werkte toen veel voor Vrij Nederland, waar zijn foto's vaak de voorpagina sierden. De expositie werd officieel geopend verklaard door Xander den Uyl, zoon van oud-premier Joop den Uyl, een man die door de sociaal geëngageerde Toussaint zeer gewaardeerd werd. Die sociale betrokkenheid toonde Toussaint ook al vóór zijn parlementaire werk, bijvoorbeeld in zijn foto's van het dagelijks leven in een volksbuurt als de Jordaan. Hij was een observator pur sang, die het bijzondere moment op zijn foto probeerde te vangen.

Kalverstraat, 1965. Een dandy die al flanerend de communistische krant De Waarheid leest. De man trekt veel bekijks, en Toussaint legt het moment vast voor de eeuwigheid. Foto: Dolf Toussaint

Daarnaast legde hij het veranderende Nederland vast, zo is ook op de expositie te zien. De foto's zijn thematische ingedeeld, zo hangen er natuurlijk een aantal van zijn foto's uit de Jordaan, maar ook zijn beelden te bekijken die Toussaint maakte van de stadsuitbreiding in Nieuw-West, waar je in de kale zandvlakten zoals je die vindt bij pas aangelegde woonwijken kinderen ziet spelen tussen de net opgetrokken flatgebouwen. Een andere serie laat het veranderende Waterland zien ten noorden van de stad, waar rietsnijders en boeren met schijnbaar uit steen gebeitelde gelaatsuitdrukkingen peilloos de camera inkijken. Het is een kwestie van tijd voordat ook hier de heimachines de plattelandsrust komen verstoren, zo lijkt uit de foto's te spreken.

Linkerfoto: Een rietsnijder in Waterland, 1974. Foto's: Dolf Toussaint
ME-ers tijdens de ontruiming van De Grote Wetering, 2 december 1980. Foto: Dolf Toussaint

Toussaints politieke interesse komt naar voren in de serie foto's van de Haagse politiek, waarop de hoofdrolspelers uit die tijd allemaal de revue passeren; Den Uyl, Van Agt, Wiegel. Ook de sociale onrust in Amsterdam in de jaren zeventig en tachtig is door Toussaint op de gevoelige plaat vastgelegd. Hij was bij tal van krakersrellen aanwezig om de gebeurtenissen in de het heetst van de strijd te volgen, zo ook bij de inhuldiging van koningin Beatrix in 1980. Dat alles bij elkaar maakt dat met Toussaints Amsterdamse oeuvre een fantastische collectie bij het Stadsarchief Amsterdam is ondergebracht, de aanvulling van diens parlementaire werk dat berust bij het Nationaal Archief zorgt voor een nog completer beeld van deze veelzijdige fotograaf in deze tentoonstelling. Echt een aanrader om te gaan zien!

Wouter van Dijk 

De tentoonstelling Amsterdam voor het voorbij is. Foto's van Dolf Toussaint is nog tot en met 4 november 2018 te zien in het Stadsarchief Amsterdam.