Vincent vertrok uiteindelijk op 19 februari 1888 naar Arles: hij was moe van het drukke leven in de stad Parijs en ging naar de Provence. Hij nam de sneltrein van Parijs naar Marseille en stapte in Tarascon, zo’n 20 kilometer ten noorden van Arles, over in een lokale trein. In een brief van Theo aan zijn zus Willemien op 24 en 26 februari 1888 legt Theo uit waarom Vincent naar Arles is vertrokken: hij was op zoek naar helderder licht dan hij in het noorden kon vinden en hij wilde meer rust. Het verlangen naar rust op het platteland komt ook terug in Vincents brief aan Theo op 21 februari 1888.

In Arles huurde Van Gogh vier kamers in het ‘Gele Huis’ aan de Place lamartine, waar hij een kunstenaarsgemeenschap wilde beginnen. Helaas voor Van Gogh was de eerste, en uiteindelijk enige kunstenaar die bij hem kwam wonen Paul Gauguin. In oktober 1888 vestigde deze zich bij hem in het huis. De twee kunstenaars schilderden samen, bezochten musea, verkenden gezamenlijk het nachtelijke uitgaansleven en voerden hevige discussies over kunst. Dit komt ook naar voren in Vincents brief aan Theo op 17 of 18 december 1888:

"Gauguin en ik praten veel over Delacroix, Rembrandt, &c. De discussies zijn uiterst geladen, soms hebben we na afloop een hoofd dat zo leeg is als een elektrische batterij na de ontlading.”

Hoewel Van Gogh het in eerste instantie goed met Gauguin kon vinden, putte het samenwonen met Gauguin hem uit. Na een zenuwinzinking – waaraan hoogstwaarschijnlijk een heftige ruzie tussen de schilders vooraf was gegaan – sneed hij een stuk van zijn eigen linkeroor. Toch is Van Goghs periode onder de Franse zuiderzon in Arles de tijd geweest waarin Van Gogh zijn meest opzienbarende werken in een koortsachtig tempo vervaardigde, soms zelfs meerdere op een dag. Hij behaalde zijn grootste artistieke triomfen door de intense weergave van het licht van het zuiden in door hitte geteisterde doeken. Ook zijn beroemde Zonnebloemen,  dateert uit deze periode.

Ondanks de artistieke hoogstandjes die hij in deze periode vervaardigde, waren deze laatste twee jaar van zijn leven ook vol van dramatische crises. Toen Vincent van Gogh stierf had hij maar één schilderij verkocht. Nu is zijn kunst over de hele wereld bekend en brengt deze miljoenen op. Zijn werk is tot op de dag van vandaag een inspiratiebron voor vele eigentijdse kunstenaars en zijn brieven geven ons een inkijkje in zijn wispelturige leven. Met deze brieven als basis organiseert het Stadsarchief Amsterdam momenteel de tentoonstelling Vincent van Gogh. 400 dagen Amsterdam. Het Van Gogh thema-weekend wordt afgetrapt met een recensie van de publicatie bij deze tentoonstelling.

Vera Weterings

Geïnteresseerd in Van Gogh? Lees ook de recensies en blogs:

• Munch: Van Gogh, onder redactie van Maite van Dijk, Magne Bruteig en Leo Jansen
• De Grote Van Gogh Atlas, Nienke Denekamp en René van Blerk met medewerking van Teio Meedendorp
• Vincent uit de doeken
• Vincent in Amsterdam