Recensent: Vera Weterings

Mesdag & Mancini, Adrienne Quarles van Ufford

Waanders Uitgevers i.s.m. De Mesdag Collectie, Zwolle 2020
ISBN 9 789462 622982

Paperback met flappen, met illustraties in kleur en zwart-wit, notenapparaat en illustratieverantwoording (Nederlands en Engelstalig)
96 pagina’s
€ 19,95

Mesdag & Mancini

Het boek Mesdag en Mancini is de derde in een nieuwe boekenreeks waarin telkens een deel van de Mesdagcollectie centraal staat: De Mesdag Collectie in focus. Mesdag en Japan en Mesdag en Colenbrander gingen vooraf aan deze publicatie waar wordt ingezoomd op de eigenzinnige, Italiaanse kunstenaar Antonio Mancini (1852-1930). Net als bij de vorige publicaties, verschijnt ook dit boek bij een gelijknamige tentoonstelling in De Mesdag Collectie in Den Haag.

De Haagse schilder en verzamelaar Hendrik Willem Mesdag (1831-1915) herkende al vroeg het talent van deze Italiaanse kunstenaar. In deze publicatie die bij de gelijknamige tentoonstelling Mesdag en Mancini verschijnt toont De Mesdag Collectie een overzicht van Mancini’s werk, met onder meer Italiaanse circusjongens, grandioze portretten van zijn internationale mecenassen en enkele rake zelfportretten. Daarnaast maakt de lezer in de publicatie niet alleen kennis met de extravagante schilderijen van de Italiaan Mancini, maar ook met de wereld van Mesdag en de Haagse salons. De lezer krijgt een inkijkje in het eenvoudige atelier van de Italiaanse schilder in Rome dat lijnrecht tegenover de Engelse en Ierse high society staat voor wie hij portretten voor in hun landshuizen maakte. Ook komt het turbulente leven van de Italiaanse schilder aan bod en is er uiteraard ook uitgebreid aandacht voor de opmerkelijke schilderstijl van Mancini. Deze opvallende stijl was voor het Nederlandse publiek uit die tijd zeer modern. Mancini verwerkte namelijk rond 1883 glimmende stukjes glas en metaal in zijn verf.

Tot slot wordt ook de verzamelgeschiedenis van Mesdag in de publicatie behandeld. Mesdag verzamelde in een periode van ongeveer twintig jaar maar liefst honderdvijftig werken van Mancini. Vijftien hiervan zijn nog steeds onderdeel van de museumcollectie van De Mesdag Collectie in Den Haag. Het eerste werk kocht hij bij de gerenommeerde kunsthandel Goupil & Cie aan de Place de l’Opera in Parijs. Dat was in 1876. Hij kocht toen Het zieke kind. Jaren later toen Mesdag kunstenaar Mancini leerde kennen vertelde hij hem waarom het werk hem aansprak: “Het is een zeer volledig werk, vooral wat betreft de expressie.” Voor Mancini was het een van zijn vele schilderijen met kinderen erop. Voor zijn werk gebruikte hij meestal straatkinderen of familieleden als model. Die schilderde hij in zijn beginperiode veel omdat ze als warme broodjes over de toonbank vlogen en hij altijd om geld verlegen zat.

In 1885 startte Mancini met een twintig jaar durende correspondentie met Mesdag. Hij vroeg in eerste instantie of Mesdag geen schilderij wilde bestellen en dit vloeide uit in een opdracht waarbij hij Mesdag ruim honderdvijftig schilderijen, schetsen en pastels stuurde. Deze waren toen niet meer alleen voor de verzameling van Mesdag zelf. Mesdag startte ook met het organiseren van (verkoop)tentoonstellingen van zijn kunst. Helaas leverde het Mancini geen nieuwe opdrachten in Nederland op. Wel werd Mesdag de meest trouwe geldschieter. Hoewel Mancini veel internationale mecenassen had, hield niemand anders het twintig jaar vol.

Het boek laat op toegankelijke wijze zien hoe Mesdag het werk van Mancini door de jaren heen verzamelde. Hoe hij enthousiast raakte over zijn kunst en hiervoor tentoonstellingen organiseerde. Daarnaast krijgt de lezer een beknopte biografie van Mancini en leert deze hoe de schilder in Italië kon uitgroeien tot een van de meest vooraansataande schilders van zijn tijd. Kortom, een bijzonder kunsthistorisch relaas. Dat tevens fraai is geïllustreerd met paginagrootte afbeeldingen van Mancini’s werk. Een aanrader voor menig kunstliefhebber.

Vera Weterings

De Mesdag & Mancini in De Mesdag Collectie loopt tot en met 28 juni 2020.