Avond van de Geschiedenis 2019

Het Hof van Nederland en het Regionaal Archief Dordrecht vierden zaterdag 26 oktober samen de Avond van de Geschiedenis 2019. In het kader van de Maand van de Geschiedenis stonden de activiteiten in het teken van het thema Zij/Hij. De museumconservator gaf rondleidingen langs diverse vrouwen uit de Dordtse geschiedenis die ook terug kwamen in de speedlezingen en avondwandelingen. Daarnaast was er een film te zien over de restauratie van een grote omgevingskaart in het archief en had het archief speciaal voor de avond diverse stukken uit het depot tentoongesteld.

In het archief lagen bijvoorbeeld diverse tekeningen van gebouwen en bruggen gemaakt door Dordrechts meest bekende stadsarchitect George Nicolaas Itz (1799-1869). Itz maakte bestekken en tekeningen voor gebouwen en bruggen. Zijn werk in Dordt is beeldbepalend en grotendeels vandaag de dag nog te bewonderen. Denk bijvoorbeeld aan de Korenbeurs, Botermarkt en het Stadhuis. Ze dateren allemaal uit zijn beginperiode en behoren tot zijn beste werken.

Andere stukken behoorden toe aan Margaretha van Godewijck (1627-1677). Het waren gedichten en geschilderde zinnebeelden. Van Godewijck werd door andere Dordtenaren ook vaak vergeleken met de beroemde kunstenares en geleerde Anna Maria van Schurman (1607-1678) uit Utrecht. Net als Van Schurman was Van Godewijck bedreven in de dichtkunst, het glas graveren, het borduren, de muziek en in de schilderkunst. Daarnaast beheerste ze haar talen, zoals Engels, Frans Italiaans en de klassieke talen Latijn en Grieks.

Ook Jacob Bleeker (1885-1961) mocht niet ontbreken op de exclusieve expositie. Van hem waren diverse foto’s te zien. Bleeker werd in 1937 burgemeester van Dordrecht en was dat ook nog in de oorlog. Toen in de meidagen van 1940 Dordt werd getroffen, raakte Bleeker gewond. De foto’s van de kogelgaten in zijn auto zijn nog in het archief te vinden. Toch bleef Bleeker op zijn post. Het is mede dankzij zijn inzet dat een bombardement op Dordrecht, zoals in Rotterdam, is voorkomen. Bleeker probeerde tijdens de oorlog zo lang mogelijk op zijn post te blijven. In 1943 weigerde hij ook lijsten te geven van mensen die in aanmerking zouden komen voor tewerkstelling in Duitsland. hij werd toen ontslagen en vervangen door een NSB-burgemeester.

Een andere bijzonder historisch figuur uit de Dordtse geschiedenis was Wilhelmina Waltman (1802-1874) beter bekend als ‘Vrouw Waltman’. Ze woonde en werkte in de Hellingen, dat was één van de armste buurten in Dordrecht. Waltman was een vroedvrouw en had net als anderen de verplichting jaarlijks de bevallingen te rapporteren. Ze hield daarom alles in haar dagboek bij. Ze noteerde de naam van de ouders, het geslacht van de baby en de geboortedatum. Soms krabbelde ze er nog opmerkingen bij over bijzonderheden rond de geboorte. Het is opmerkelijk in haar boek terug te lezen dat ze in haar goede tijd hielp bij ruim tweehonderd (!) bevallingen per jaar. Dat is een opmerkelijk hoog aantal, helemaal wanneer je bedenkt dat er in die tijd zo’n achthonderd tot negenhonderd bevallingen per jaar waren. We kunnen dan ook niet anders concluderen dan dat Waltman een veelgevraagde vroedvrouw was. Helemaal als je in het achterhoofd houdt dat Dordt destijds twaalf vroedmeesters, tien vroedvrouwen en een dokter in de verloskunde rijk was.

Al met al was de Avond van de Geschiedenis in Dordrecht een zeer gevarieerde avond boordevol bekende en minder bekende historie. Op een leuke wijze kwamen bezoekers zo in aanraking met de historische vrouwen en mannen van het Eiland van Dordrecht.

Vera Weterings

Geïnteresseerd in het Hof van Nederland? Lees ook de boekrecensie.