In het Mauritshuis zijn tijdelijk tweeëntwintig schilderijen van Hollandse meesters terug in het land van hun makers. De werken zijn afkomstig uit twaalf huizen van de National Trust uit het Verenigd Koninkrijk. Het gaat om werken van bekende schilders als Abraham Bloemaert, Gerard ter Borch, Gerrit van Honthorst, Pieter de Hooch en Gabriel Metsu.

Al in de zeventiende eeuw waren Britse verzamelaars verzot op het werk van Hollandse meesters. Bij gebrek aan goede schilders van eigen bodem, waren ze aangewezen op kunstenaars van het vasteland. Door de sterke banden tussen het Verenigd Koninkrijk en de Republiek, lag het voor de hand dat de Britten hun schilderijen bestelden bij Hollandse schilders. Maar ook toen in de achttiende eeuw er genoeg indrukwekkende Engelse schilders waren, bleven de oude meesters uit Holland geliefde verzamelobjecten. In de loop der eeuwen kwam zo een indrukwekkend aantal Hollandse meesterwerken in het Verenigd Koninkrijk terecht.

Zo ook één van de topstukken van de tentoonstelling: het Gezicht op Dordrecht vanuit het noorden van Aelbert Cuyp van omstreeks 1655. Het bijna twee meter brede schilderij is rond 1774 vanwege zijn formaat in tweeën gedeeld en apart verkocht. In 1842 kwamen de delen weer bij elkaar en tegenwoordig zijn ze in het bezit van het Ascott House in Buckinghamshire. Een ander meesterwerk op de tentoonstelling is een van de veertig zelfportretten die Rembrandt schilderde. Dit werk, uit de collectie van Buckland Abbey in Devon, toont de Hollandse meester met gevederde baret in 1635. Behalve een zelfportret, is het schilderij ook een voorbeeld van een tronie, oftewel een  geschilderde studie waarbij de geportretteerde in exotisch kostuum is uitgedost.

Naast diverse portretten en landschappen siert op de tentoonstelling ook een interieur van Pieter Saenredam (1597-1665). Saenredam was de grondlegger van de beeldtraditie waarbij ruimtes helder en overzichtelijk worden gepresenteerd. Hij ging ook zeer nauwkeurig te werk. Zo maakte hij ter voorbereiding op zijn stukken eerst opmetingen en situatietekeningen van de desbetreffende architectuur. Op het werk in de tentoonstelling is het interieur van de Catharinakerk in Utrecht te zien. Dit schilderij wordt gekenmerkt door de vredige harmonie van het enorme witte interieur waarin mensen ondergeschikt zijn. En waar Jan Steen eerder dit jaar centraal stond in de tentoonstelling Jan Steen vertelt ontbreekt de schilder ook nu niet met het schilderij De Vermoeide Reiziger uit de collectie van het Upton House. Kortom, snel je nu het nog kan naar het Mauritshuis om je te vergapen aan de fraaie interieurs, landschappen, stillevens en portetten van het National Trust.

Vera Weterings

De tentoonstelling National Trust – Hollandse meesters uit Britse landhuizen is nog tot en met 6 januari 2019 in het Mauritshuis in Den Haag te zien.