Recensent: Vera Weterings

Barbizon van het Noorden. De ontdekking van het Drentse landschap 1850-1950, Annemiek Rens

WBOOKS i.s.m. Drents Museum, Zwolle 2019
ISBN 9 789462 583467

Gebonden, rijk geïllustreerd, met index van kunstenaars, notenapparaat en literatuurlijst
240 pagina’s
€ 22,95

Barbizon van het Noorden

Het Drents landschap inspireert kunstenaars sinds jaar en dag. Al eeuwenlang trekken schilders eropuit om de ongerepte natuur op hun doek te vangen. Er is dan ook een mooie vergelijking te maken met het bekende Franse Barbizon – waar de boektitel een knipoog naar is – waar kunstenaar zich verzamelden om de natuur te gaan schilderen. Drenthe vervulde die rol immers net als Barbizon met kunstenaarsdorpen als Zweeloom Rolde en Vries. Met name in de negentiende eeuw trokken veel kunstenaars naar de Drentse natuur. Zo is het landschap vereeuwigd op doeken van onder meer Israëls, Mesdag, Liebermann, Wiegers en Van Gogh.

De publicatie Barbizon van het Noorden verschijnt bij de gelijknamige tentoonstelling in het Drents Museum. Toch is het geen typische tentoonstellingsuitgave. Het boek is immers geïnspireerd op het eerder verschenen De schilders van Drenthe (2017) en voor de tentoonstelling in een nieuw jasje gestoken. Het boek biedt gelegenheid om terug te blikken op het prachtige Drenthe van weleer en tegelijkertijd aandacht te vragen voor het huidige unieke Drentse landschap. Want dat dit landschap uniek is, staat buiten kijf.

In de publicatie wordt de lezer op chronologische wijze meegenomen door de artistieke verbeelding van het Drents landschap. Dat de Drentse hunebedden niet alleen vanuit wetenschappelijk oogpunt de interesse wekken, bewijzen de vele schilderijen die vanaf de Romantiek opkomen en de hunebedden in hun artistieke schoonheid verbeelden. Aan het eind van de negentiende eeuw verschuift de aandacht die kunstenaars hebben voor het pure landschap naar het boerenleven zelf. Op de werken zijn dan niet meer alleen uitgestrekte, romantische heidevelden of vlakten met hunebedden te zien, maar steeds meer komen de woeste gronden in beeld met de mensen die in het ruige landschap leven. Een eeuw later loopt de artistieke interesse in het Drentse landschap sterk terug. Minder kunstenaars trekken naar Drenthe en het schilderen van het platteland is niet meer in de mode. Toch blijft de Drentse natuur ook vandaag de dag nog inspireren. Dat is ook niet zo gek als je bedenkt dat het Drentse landschap tegenwoordig misschien het meest ongerepte gebied van Nederland is.

In het boekje kun je wegdromen bij de paginagrootte kunstwerken en je laten verrassen door het werk van bekende en minder bekende kunstenaars. Zo zijn grootheden als George Hendrik Breitner en Vincent van Gogh in het boekje vertegenwoordigd, maar ook minder bekende namen zoals Han Krug en Arie van der Boon. Mijn persoonlijke favoriet is het idyllische Drents landschap van de negentiende-eeuwse kunstenaar Egbert van Drielst. Hij weet op sprookjesachtige wijze het Drentse landschap te vatten als een ware Drentse Hobbema. Op zijn werk is vaak een idyllische boerderij te zien omringd door majestueuze bomen, een klein meer en hier en daar een boertje of een boerinnetje in het gezelschap van een paar schapen of een hond. Het ideale werk om bij weg te dromen. En dat is ook precies wat je met dit boekje goed kunt doen. Je even in het Drentse landschap wanen.

Vera Weterings

De tentoonstelling Barbizon van het noorden in het Drents Museum in Assen is verlengd tot en met 13 september 2020.