In 2016 was het 80 jaar geleden dat de Spaanse Burgeroorlog uitbrak. Ik wijdde op deze plaats al eerder stukjes aan deze macabere strijd tussen democratie en totalitarisme. Over de geschiedenis van Nederland ten opzichte van deze oorlog is in de loop der jaren niet veel geschreven. Er is ook weinig onderzoek naar gedaan. Het conflict is in latere jaren volledig overschaduwd door het trauma dat de Tweede Wereldoorlog zou vormen in het Nederlandse collectieve bewustzijn. Toch, al ging het Spaanse conflict aan veel Nederlanders min of meer voorbij, waren er grote groepen voor wie de oorlog op het Iberisch schiereiland geen ver-van-m’n-bed-show was. Natuurlijk las men in de krant artikelen over opgebrachte schepen die het Non-Interventieverdrag schonden, over bombardementen van francoïstische vliegtuigen op Republikeinse burgerdoelen en over vermeende Rode terreur in steden van de Republiek. Vervolgens gingen velen over tot de orde van de dag. Een kleine groep trachtte de democratische regering in Spanje te steunen, onder andere door inzamelingsacties zoals die van het comité Hulp aan Spanje. Instigators van dit soort hulpinitiatieven waren afkomstig uit het politiek linkse smaldeel van de Nederlandse samenleving, in het bijzonder de communisten waren erg actief in de steun aan de Spaanse Republiek.