De Engelse klassieker Alice in Wonderland  bestaat dit jaar honderdvijftig jaar. Oorspronkelijk werd dit verhaal door de fantasierijke wiskundeleraar Charles Lutwidge Dodgson tijdens een boottochtje op een rivier met een collega en diens gezin bedacht. Ter plekke verzon hij een verhaal over een meisje Alice, het meisje verveelde zich en ging op zoek naar avontuur. De familie Liddell en dochter Alice genoten van het verhaal. Alice vroeg Dodgson het verhaal op te schrijven. Dodgson gebruikte Alice Pleasance Liddell als de inspiratie voor zijn boek. Op 15 september 1880 trouwde Alice Liddell met Reginald Hargreaves, waardoor de ‘originele Alice’ later bekend kwam te staan als Alice Hargreaves.

Tweeëneenhalf jaar na de boottocht met Alice had Dodgson het verhaal opgeschreven en in 1865 werd het onder de titel Alice’s adventures in Wonderland gepubliceerd. Zes jaar later kwam het tweede deel uit, Through the Looking-Glass. Het verhaal gaat over het meisje Alice dat door een konijnenhol valt en hierdoor terechtkomt in een bijzondere wereld. Hier lijkt niemand haar te begrijpen en komt ze allerlei vreemde figuren tegen, zoals een konijn met een groot horloge, een gekke hoedenmaker, een waterpijprokende rups op een paddenstoel, een grijnzende kat die zichzelf in het niets kan laten verdwijnen en een boze koningin met personeel dat eruit ziet als speelkaarten. Dodgson publiceerde echter niet onder zijn echte naam, maar met het pseudoniem Lewis Carroll. Het boek werd razend populair en in maar liefst 175 talen vertaald. Al generaties lang is het tijdloze kinderboek geliefd bij  zowel kinderen als volwassenen. Ook bracht Walt Disney in 1951 een tekenfilm uit over Alice in Wonderland.

Vanwege de verhaallijn is Alice in Wonderland ook veelvuldig gebruikt in parodieën om de spot te drijven met de politiek. Denk bijvoorbeeld aan Wilson in Wonderland met kritiek op de Britse minister-president Harold Wilson of Adolf in Blunderland. In deze uitgave staat op de omslag een karikatuur van Adolf Hitler die opkijkt tegen een immense rups met het hoofd van de Britse premier Neville Chamberlain die zit op een paddenstoel met een wereldkaart erop. Naast politieke parodieën werden er ook verschillende reclameparodieën uitgegeven door Guinness. Dit biermerk gaf een boekje weg als kerstgeschenk aan artsen om het bier te promoten als zijnde goed voor de gezondheid.

Vanwege het honderdvijftig-jarig jubileum van Alice in Wonderland organiseert Museum Meermanno | Huis van het Boek een tentoonstelling met daarin een selectie van verschillende Alice-versies getoond uit een privéverzameling. In de tentoonstelling krijgt de bezoeker allerhande materiaal te zien, van de vroege drukken tot de nieuwste uitgaven en van de wijdverspreide Disney-variant tot bijzondere kunstenaarsboeken, waaronder die van Salvador Dalí. Dalí maakte in 1969 bij elk hoofdstuk een heliogravure, een druktechniek waarbij fotografisch beeld wordt gebruikt. Daarnaast wordt in de tentoonstelling aandacht besteed aan het gebruik van het verhaal in de populaire cultuur, de reclame, spotprenten, speelgoed en tal van andere artikelen. De tentoonstelling laat zien hoe Alice in Wonderland in honderdvijftig jaar tijd is uitgegroeid tot een wereldwijd bekend verhaal, een bron van inspiratie en een begrip.

Vera Weterings

De tentoonstelling Alice in Wonderland 150 jaar is tot en met 1 november 2015 in Museum Meermanno | Huis van het Boek in Den Haag te zien.