De Museumstage is nieuw deze Museumweek. Er hebben dit jaar drie stages plaatsgevonden, tijdens zo’n stage werd een politicus of bestuurder uitgenodigd om de maatschappelijke waarde van een museum zelf te exploreren,  de stage werd opgevolgd door een Gouden Gesprek onder leiding van Hadassah de Boer. Samen met haar gasten ging De Boer in deze gesprekken op zoek naar meer waardering voor de museale collecties. Zo ging voormalig journalist en museumdirecteur Kees van Twist naar het Boomkwekerijmuseum in zijn geboorteplaats Boskoop, liep onderneemster en socialite Judith Osborn stage in het Gevangenismuseum in Veenhuizen en ging vlogger Denise van der Kolk een dier prepareren in het Natuurmuseum Brabant in Tilburg.

Kees van Twist, voormalig directeur van het Groninger Museum en oud-journalist voor NOS, VARA en AVRO, had de eer om de Gouden Stage als eerste stagiair tijdens de Nationale Museumweek af te trappen. Hij deed dat in zijn geboorteplaats Boskoop in het Boomkwekerijmuseum. Het museum is niet zomaar gekozen voor de aftrap van deze nieuwe traditie, de Museumvereniging koos voor het Boomkwekerijmuseum omdat het museum diezelfde dag werd heropend en de geheel vernieuwde permanente expositie presenteerde. Met name op het digitale vlak is het museum er flink op vooruit gegaan, zo kunnen bezoekers vanaf heden aan de slag met beeldschermen, knoppen, luikjes en filmpjes. Commissaris van de Koning Jaap Smit verrichte de officiële handelingen van de heropening. Van Twist kon tijdens zijn stage zo’n anderhalf uur in de tuinen van het museum aan de slag met heggenschaar, spa en schop bij de buxussen, rozen en hortensia’s. “Ik ben eerlijk gezegd helemaal niet zo’n schoffelaar,” bekent Van Twist aan AD Groene Hart. Toch krijgt hij een zeven voor zijn stage en het eindresultaat is geknipte buxusfiguren, waarvan er twee lijken op de Parijse Arc de Triomphe. Van Twist werd begeleid door museumvrijwilligers die hun sporen in de boomkwekerij ruimschoots hebben verdiend.

Na afloop van zijn stage schoof Van Twist aan tafel bij SublimeFM voor het eerste Gouden Gesprek van de Nationale Museumweek 2017. Hij ging onder leiding van Hadassah de Boer in gesprek met Noud Slot (bestuursvoorzitter Boomkwekerijmuseum) en Michiel Gerritsen (voorzitter Greenport Boskoop) over de waarde van musea en hun collecties. Ook de vrijwilligers die Van Twist eerder die dag hadden geholpen bij zijn stage kwamen in het gesprek aan bod: "Het is niet alleen je drijvende kracht, het is ook de motor achter je PR, zij zijn de beste ambassadeurs voor je museum," aldus Slot over zijn vrijwilligers die overigens ook een belangrijke rol hebben gespeeld bij de vernieuwing van het museum: zij timmerden, schilderden en dachten na over hoe de collectie interactief te presenteren. In het museum zijn zo’n 78 vrijwilligers werkzaam, waaronder verschillende ex-kwekers, zoals rondleider Siegfried Zuhr. Hij kwam als geboren Berlijner zestig jaar geleden naar Boskoop en had jarenlang een bedrijf in vruchtbomen aan de Zuidwijk. Nu geeft hij rondleidingen in drie talen: Nederlands, Engels en Duits.

Afgelopen woensdag, 5 april 2017, liep ontwerpster en kunstenaar Judith Osborn stage in het Gevangenismuseum in Veenhuizen. Hier moest ze een tour geven in de Boevenbus die elke woensdag- en zondagmiddag een rondrit maakt door Veenhuizen. De bus reed langs dienstwoningen en nog in gebruik zijnde gevangenissen, zoals Esserheem en Norgerhaven. In deze laatste gevangenis bevinden zich momenteel zo'n 240 gedetineerden uit Noorwegen. In de bus zijn vroeger tienduizenden gevangenen vervoerd tussen woongesticht- en werkgesticht.

Na afloop van haar stage schoof Osborn aan voor een Gouden Gesprek met Alice Wösten (interim directeur van Marketing Drenthe) en Peter Sluiter (directeur Gevangenismuseum) in de ‘rechtbank’ van het museum. Het gesprek werd afgewisseld met livemuziek van Paul van Kessel. Osborn vertelt tijdens het gesprek dat musea je als bezoeker vaak grijpen doordat het vaak iets met je doet was je niet had verwacht. “Je ziet, je ruikt en beleeft hier echt het gevangeniswezen. En daar hebben we allemaal mee te maken, ik leerde vandaag dat 1 op de 25 mannen heeft vastgezeten, we kennen dus allemaal wel iemand. Daardoor wordt je nogmaals op je zelfbeschikking gewezen, op hoe prachtig vrijheid is.”

Het Gevangenismuseum in Veenhuizen is ontstaan uit een afvalverzameling vertelt Sluiter tijdens het gesprek: “Nadat een aantal oud-gevangenisstukken in de jaren ‘80 bij het vuil waren gezet, kwam men erachter hoe populair deze verzameling was. Al snel was het museum nodig om de bezoekers een plaats te geven.” Bovendien bevindt het museum zich op een zeer toepasselijke locatie, een plaats die al jaren in het teken staat van detentie. Toen het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden in 1818 aan armoede dreigde ten onder te gaan werd de Maatschappij van Weldadigheid opgericht. Voor een stuiver per week konden de kapitaalkrachtigen bijdragen aan de opbouw van het vaderland en de heropvoeding van de paupers. Er werden zogenaamde ‘vrije koloniën’ opgericht: Frederiksoord, Willemsoord en Wilhelminaoord. Daar kregen de arme gezinnen een kleine hoeve. Ze leefden er onder toezicht. Het Gevangenismuseum is als onderdeel van een groep van vijf koloniën vanwege deze bijzondere historie bezig onderdeel te worden van de UNESCO Werelderfgoedlijst. In 2018 wordt bekend of het museum onderdeel wordt van het UNESCO werelderfgoed.

Wösten over de koloniën: “bijna 200 jaar geleden werd men hier in de buurt op een soort heropvoedingskamp gestuurd. Als die heropvoeding mislukte werd je nog “verder weggestopt” en die plek kennen we nu als Veenhuizen. Het zou een enorme opsteker zijn voor het museum en de regio als we die Werelderfgoedlijst halen, dan mogen we over uitbreiding dromen!” De conclusie van het gesprek volgens Osborn: "In het gevangenismuseum beleef je vrijheid."

Gisteren, vrijdag 7 april 2017, was vlogger Denise van der Kolk te gast in het Natuurmuseum Brabant in Tilburg. Van der Kolk is bekend van haar video´s  over lifestyle, muziek, fashion en tutorials op het YouTube kanaal Iamtheknees. Tijdens haar stage ging zij een dier prepareren en een klas begeleiden in BOS. BOS is de experience van het museum op de tweede verdieping van het museum, de afkorting staat voor Beleef Ontdek Samen. De experience verandert vier keer per jaar met de seizoenen mee en biedt een interactief programma waar kinderen van alles leren over de natuur. Na haar stage schoof Van der Kolk aan tafel bij museumdirecteur Frans Ellenbroek en Siebe Weide, directeur van de Museumvereniging voor het Gouden Gesprek op SublimeFM. Zij spraken onder leiding van presentatrice Hadassah de Boer over waardering voor museale collecties in combinatie met educatie en onderwijs. Het geheel werd muzikaal omlijst door saxofoonkwartet Artvark en DJ Jaap van Brienen.

Tijdens het Gouden Gesprek werd volop gesproken over de primeur van de Nederlandse Museumvereniging: het eerste Nationaal VR-museum ter wereld. Het VR-museum start met vierhonderd pronkstukken uit vierhonderd Nederlandse musea, het is één grote schatkamer van objecten waar je in luttele seconden van de ene provincie naar de andere vliegt en van het ene museum naar het andere reist. Nooit eerder ter wereld sloegen musea op deze wijze de handen ineen. Wiebe over het initiatief: “Veel mensen kunnen – om wat voor reden dan ook – niet naar het museum, op deze manier brengen we musea naar de mensen toe.” Ook Van der Kolk is enthousiast vanwege de speelse manier dat de objecten worden gepresenteerd. Dit weekend liggen in alle vierhonderd deelnemende musea brillen zodat iedereen het VR-museum kan bezoeken. De app is sinds gistermiddag te downloaden onder de naam ‘Nationaal VR-museum’.

Vera Weterings

In de Nationale Museumweek 2017 presenteerde Hadassah de Boer vanuit drie musea in het land het Gouden Gesprek, in samenwerking met Het Nieuws van de Vooruitgang van Sublime FM.

In het kader van de Nationale Museumweek (3 t/m 9 april 2017) publiceert Hereditas Nexus deze week extra recensies van tentoonstellingspublicaties en museale werken.