De Hortus botanicus Haren is een van de oudste en grootste botanische tuinen van Nederland. Deze hortus dankt haar bestaan aan apotheker Henricus Munting die zich in 1626 in Groningen vestigde. Achter zijn huis in de Rozenstraat legde hij een tuin aan met planten die hij kreeg toegezonden van vrienden uit heel Europa. In 1642 bood Munting de tuin aan de Staten van Stad en Lande aan. Hiermee verwierf de Universiteit Groningen een plantentuin. De tuin groeide met de jaren van zo’n 35 bij 40 meter tot een oppervlakte van twintig hectare door het aankopen van aangrenzende terreinen. De verzameling planten bleef veelzijdig. Zaden en planten werden uitgewisseld met andere botanische tuinen.

Aan het begin van de jaren tachtig van de twintigste eeuw braken er moeilijke tijden aan voor de Hortus. De Rijksuniversiteit Groningen hief het vak plantenkunde op en besloot de tuinen te sluiten. De toenmalige burgemeester van Haren schoot te hulp en wist geld uit het bedrijfsleven los te maken om de Hortus Haren een commerciële doorstart te geven. De Hortus moest een toeristische attractie worden en daarom werden nieuwe tuinen aangelegd. In 1995 kreeg de Hortus een Chinese tuin: Het Verborgen Rijk van Ming. In 1999 volgde de Keltische tuin: De Tuinen van Ogham.

In 1986 werden verschillende steden in China bezocht. Tijdens een bezoek aan een restaurant bij de Long Hua tempel in Shanghai zei een van de leden van de missie dat ze ’zoiets ook in Groningen moesten hebben’. Een oud Chinees gezegde luidt: ‘In de hemel is het paradijs, op aarde zijn Hangzhou en Suzhou’. De eeuwenoude tuinen van Suzhou, die als de mooiste van China worden beschouwd, hebben als voorbeeld gediend voor de Chinese tuin in de Hortus. Meester Le Wei Zong, de beroemde stadstuinarchitect van Shanghai, maakte tijdens een bezoek aan de Hortus de eerste ontwerpen. Shanghai stelde bouwmaterialen beschikbaar en Nederland de benodigde fondsen.

De tuin is zo ontworpen dat er in elk jaargetijde iets in bloei staat en ook ’s winters heeft de tuin een prachtige uitstraling. Je kunt er heerlijk wegdromen en dwalen over de kronkelende paden met verrassende doorkijkjes, paviljoens, een vijverpartij, een eiland en een waterval. Doordat een Chinese tuin bol staat van de symboliek hebben de diverse paviljoens en onderdelen prachtige namen gekregen zoals De Tuin van het Thee maken, het Duizend Dingen Paviljoen, het Kreunen van de Draak Theehuis, het Pad door het Bos van de Eeuwige Bamboe en het Meer van de Rode Karpers met het Eiland der Geliefden.

Net als in de Chinese tuin zijn ook in de Keltische tuin typische symbolische elementen terug te vinden. Zo hadden de Kelten volgens mythologische verhalen uit de vijfde eeuw een grote verering voor de natuur en vooral de bomen. In de Keltische tuin is daarom ook een bomenring te vinden waar iedereen de boom kan vinden die hoort bij zijn geboortedag. De Keltische bomencirkel is gebaseerd op 21 boomsoorten. Bij de bomencirkel zijn allerlei andere elementen uit de Keltische mythologie, waaronder de tijdtunnel, de vijver met stenen die gezichtjes vertonen en de elfenweide met het openluchttheatertje.

Naast de Chinese en Keltische tuin is de rotstuin ook zeker de moeite waard, vanaf hier heb je een mooi overzicht over de hortus. Verder kun je wandelen over de houten vlonders in de watertuin of door de Laarmantuin die onderdeel uitmaakt van de Nationale Plantencollectie. De Laarmantuin, oftewel de wilde plantentuin,  bestaat uit vier gebieden; het arboretum met zo’n 250 soorten loofbomen; het weidegebied met diverse bloemen en paddenstoelen; het heidegebied met veel orchideeën en vleesetende planten; en het pinetum met diverse naaldbomen en coniferen. In dit laatste gebied zijn ook sequoia’s te vinden, dat is de grootste bomensoort ter wereld.

In de Hortus Haren kun je een reis maken door diverse landschappen: van de Keltische tuinen van Ogham tot de hoge rotstuin en van de watertuin tot de Chinese tuinen van Ming. Waan je even in China, gewoon in Groningen!

Vera Weterings