Jugendstil en Art Nouveau, zijn het niet verschillende namen voor dezelfde kunststroming? Nee, behalve een verschil in naam, is er ook een verschil in stijl. Per land en per stad zijn de stijlen verschillend. Zo spreekt men in Engeland over de Liberty Style en in Spanje over Modernismo.

De naam Art Nouveau is afkomstig van de gelijknamige kunstgalerie in Parijs. Jugendstil komt van het Duitse blad Die Jugend. Het verschil tussen de Frans-Belgische Art Nouveau en de Duits-Oostenrijkse Jugendstil zit hem onder andere in de vloeiender, ijlere lijnen van de Art Nouveau tegenover de strengere, hoekigere stijl van het Jugendstil.

Ook de Wiener Sezession is strakker en meer geometrisch dan Art Nouveau. ‘Sezession’ is een nuchtere vorm van Jugendstil. In het Nederlands wordt Sezession soms ‘secessie’ genoemd, oftewel ‘afscheiding’. In deze betekenis ‘het zich los maken van’ de gevestigde orde van de kunst.

De Art Nouveau vindt zijn voorloper in de Engelse stroming van de Prerafaëlisten of Prerafaëlieten. Deze stroming kunstenaars keerden zich tegen het werk van de middeleeuwse schilder Rafaël en allen die na hem kwamen. De Prerafaëlisten wilden terug naar de kunststromingen die vóór zijn tijd hadden bestaan, oftewel de kunst voor 1500.

Ondanks de opvallende regionale verschillen zijn er enkele kenmerken die de Jugendstil en Art Nouveau stromingen verenigen: een optimistisch wereldbeeld en geloof in de toekomst, een voorliefde voor het gebruik van nieuwe, moderne technieken (in de architectuur bijvoorbeeld grote glasoppervlakken), een afkeer van symmetrie en een voorkeur voor ornamentiek, waarbij bloem- en vogelmotieven domineren.

Vera Weterings