Tuinen van Paleis Het Loo

Tuinen van Paleis Het Loo. Traditie en vakmanschap, Karlien Dijkstra, Renske Ek en Willem Zieleman

Waanders Uitgevers i.s.m. Paleis Het Loo, Zwolle 2018
ISBN 9789462621732

Gebonden, met illustraties in kleur en zwart-wit, lijst met geselecteerde bronnen, beeldverantwoording en Engelse samenvatting
128 pagina’s
€ 22,50

Tuinen van Paleis Het Loo

Aan de rand van Apeldoorn ligt Paleis Het Loo, het voormalig Koninklijk Paleis. Sinds 1984 is het paleis opengesteld voor publiek en als museum te bezoeken. De geschiedenis van het paleis gaat terug tot 1684 toen stadhouder Willem III het middeleeuwse jachtslot Het Loo inclusief de omringende gebouwen, bossen, landerijen en waterlopen kocht. Hij liet een nieuw jachtslot bouwen om te concurreren met buitenverblijven van andere Europese vorsten. Zo geschiedde het eind zeventiende eeuw dat Paleis Het Loo werd gebouwd als jacht- en zomerpaleis van de Oranjes. Willem en zijn echtgenote Mary Stuart waren liefhebbers van architectuur en tuinkunst en lieten imposante baroktuinen aanleggen. Te midden van de Veluwse woestenij lieten zij een paradijs aanleggen waarin de natuur volgens strakke symmetrische principes werd geordend. Bezoekers uit binnen- en buitenland waren onder de indruk van de exotische planten en talrijke waterwerken en fonteinen. Inmiddels zijn de tuinen al zo’n driehonderd jaar een bezienswaardigheid en plek voor ontspanning en vermaak. Met het boek Tuinen van Paleis Het Loo. Traditie en vakmanschap geeft Paleis Het Loo voor het eerst een boek uit over de paleistuinen door de eeuwen heen, en geeft het een indruk van het werk dat nodig is om de tuinen te onderhouden. De aanleg en de veranderingen in de tuinen en de bijzondere bloemen, waterwerken en tuinbeelden komen in het boek aan de orde. Ook geven de auteurs een kijkje achter de schermen: het onderhoud door de seizoenen heen en de mensen die in de tuin werken krijgen uitgebreid de aandacht.

Het boek is heel bijzonder ingedeeld met een inhoudsopgave aan de hand van de geschiedenis van de tuin en de seizoenen. In het eerste deel wordt per eeuw de historie van de tuin behandeld. Het tweede deel gaat in op de werkzaamheden van de Tuindienst die ieder jaargetijde weer anders zijn. In het vroege voorjaar komen de eerste tulpen uit de grond, vervolgens zijn de tuinen in de zomer op hun hoogtepunt met rozen, kamperfoelie en citrusbomen, waarna in de herfst dagelijks veranderende kleuren zijn te spotten. Zo worden in dit boek vragen beantwoord als: Wat is er nodig om de tuin van Paleis Het Loo te onderhouden? Hoe is de tuin aangelegd en welke veranderingen zijn er geweest? De interessante geschiedenis over de tuin en wetenswaardigheden over het onderhoud worden afgewisseld met prachtige foto’s van de hand van Hans Clauzing die speciaal voor dit boek zijn gemaakt.

Waar de paleistuinen door Willem III oorspronkelijk werden aangelegd als baroktuinen, werden deze vanaf het einde van de achttiende eeuw ingrijpend veranderd. Over de baroktuinen werd een landschapstuin aangelegd die bijna twee eeuwen het decor rond het paleis van de Oranjes vormde. Tot 1975 werd het paleis bewoond door de koninklijke familie. Prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven waren samen met hun vier zonen in 1975 de laatste bewoners. In 1970 werd besloten het paleis in te richten als museum. Om dit te realiseren startte in 1977 een ingrijpende restauratie waarbij een deel van de baroktuinen opnieuw is aangelegd. Sinds 1984 is het paleis samen met de tuinen opengesteld voor publiek. Momenteel bevindt het paleis zich in een volgende vernieuwingsfase en is het gesloten voor bezoekers tot medio 2021. De tuinen en stallen zijn wel te bezoeken.

In de tuin zijn planten en bloemen te vinden die er ook al in de zeventiende en achttiende eeuw te vinden waren. Het onderhoud vergt echter vakmanschap en kennis die is doorgegeven van generatie op generatie tuinlieden: van het opkweken van planten in de kassen tot het maaien van de gazons en van het wieden van de bloemperken en snoeien van de haagjes tot het planten van bollen. Ook zijn er door de eeuwen heen gereedschappen speciaal voor de paleistuinen ontwikkeld. Sinds enkele jaren is daar een computergestuurd sproeisysteem aan toe te voegen en biologische onkruidbestrijding. De tuin wordt heden ten dage onderhouden door zeventien tuinlieden die worden bijgestaan door zo’n dertig vrijwilligers.

Doordat het boek meer is dan alleen een fraai geïllustreerde geschiedenis van de tuinen, maar ook dieper ingaat op het onderhoud zal een bezoek aan de tuinen na het lezen van dit boek heel anders zijn. De bezoeker zal niet meer alleen genieten van de kleurrijke aanblik van de prachtige tuinen, maar veel meer zien dan dat én vol bewondering zijn voor het vakmanschap dat de tuinen in stand houdt. Tuinen van Paleis Het Loo is een lust voor het oog voor tuinliefhebbers, maar ook zeer lezenswaardig voor geschiedenisliefhebbers.

Vera Weterings

De tuinen van Paleis Het Loo zijn in de periode 2018-2020 van april tot en met september geopend voor bezoekers. Rond de kerst is het stallenplein drie weken geopend.