Waar ga je naartoe als je lichamelijke, geestelijke of maatschappelijke onrust niet kunt verklaren of definiëren? Hoe kun je een gelukkig en gezond leven nastreven? Dat zijn vragen die overal ter wereld spelen en waarop uiteenlopende antwoorden gegeven worden. Van dokters en voodoopriesters tot orakelkaarten en handoplegging en van sjamanen en heksen tot klankschalen en hypnotische troms. Er zijn tal van methoden. In de grote overzichtstentoonstelling Helende kracht – winti, sjamanisme en meer geeft Museum Volkenkunde in Leiden een introductie in wereldwijde genezingstradities.
Het begrip healing is in Europa relatief nieuw. Pas sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam het begrip op, gelijktijdig met de opkomst van de new-age beweging. De behandelingen zijn niet nieuw, maar zelfs al eeuwenoud. Ze vinden hun herkomst op diverse plekken wereldwijd; van de Noordpoolgebieden tot Zuid-Amerika en van Canada tot China. En hoewel methodes en hulpmiddelen enorm verschillen, is het doel overal en altijd hetzelfde: lichaam, ziel en geest in balans brengen, daardoor beter worden en meer zelfinzicht verkrijgen. Ook het uitgangspunt is gelijk: het geloof dat er meer is tussen hemel en aarde, meer dan we vanuit onze ratio en de (westerse) wetenschap kunnen verklaren.
In de tentoonstelling maakt de bezoeker aan de hand van een scala aan volkenkundige collecties kennis met de verschillende mogelijkheden van spirituele reizen. Daarnaast vertellen ritueelspecialisten over hun wereldbeeld, hun manier van leven en over de relatie met de volkenkundige collectie. Zo zijn muziekinstrumenten heel belangrijk voor de sjamanistische rituelen van Petra Nelstein: “Ik roep mijn krachtdieren op met behulp van trommelen, met de ratelaar of met de fluit. De instrumenten zijn grotendeels gemaakt van vondsten uit de natuur of van de veren of de haren van dieren waar ik een goede band mee heb gehad.”
Aan de hand van diverse collectiestukken krijg je een inkijkje in de wonderlijke spirituele wereld van magische buidels vol geneeskrachtige stoffen, betekenisvolle sieraden en sjamanenmantels. Zo is er in de tentoonstelling ook een bijzonder sjamaankostuum van vissenhuid te zien van kunstenaar Anatol Donkan. Er is in de tentoonstelling meer ruimte voor hedendaagse kunstenaars die met dit onderwerp bezig zijn. Zo is op film een performance van de bekende kunstenares Marina Abramovic te zien. Zij zit op een stoel en kijkt de persoon tegenover zich onafgebroken aan. Verder is een kunstwerk te zien van Damien Hirst die in zijn kunstwerk ’The Altar’ de draak steekt met allerlei christelijke elementen. Een kruis is ingelegd met pillen en een hostie heeft de vorm van een grote paracetamol.
Kortom, laat je met deze tentoonstelling verrassen in een veelzijdige spirituele reis waarin je je kunt verbazen over de vele amuletten uit de hele wereld, je kunt laten inspireren door diverse kunstenaars en meer te weten komt over wat vooraanstaande healers beweegt.
Vera Weterings
De tentoonstelling Helende kracht – winti, sjamanisme en meer in Museum Volkenkunde in Leiden is nog te bezoeken tot en met 5 januari 2020.