In het Gorcums Museum is momenteel een tentoonstelling te zien met een keur aan kunstwerken uit het heden en verleden te zien met voedsel als onderwerp: De smaak te pakken. Zo is bijvoorbeeld het realistische werk van Kenne Grégoire te zien. Zijn diverse stillevens met fruit en servies tonen een ongewoon perspectief. Hiermee wil Grégoire laten zien dat een traditionele techniek niet per definitie een traditionele benadering vraagt. Net als Grégoire vangt ook Daniel Spoerri alledaagse objecten en etenswaren en verheft ze tot kunst. Spoerri is bekend om zijn gevangen beelden waarin hij de voorwerpen in plaats van horizontaal verticaal opstelt. Zo fixeert hij het moment in een ongewone omgeving, zoals een gedekte tafel met servies opgehangen aan de muur.

Maar ook oudere kunstenaars zijn in de tentoonstelling aanwezig, waaronder Frans Snyders. Hij was een leerling van Pieter Breughel de Jonge. Zijn werk kenmerkt zich door een geraffineerde schikking en een diep kleurenpallet. Zijn stillevens zijn feestdissen, wildbraad en gevogelte die vaak werden gebruikt om kastelen en paleizen mee te versieren. Uit dezelfde tijd als Snyders stammen David Teniers de Jonge en Jan Olis van wie ook werk op de tentoonstelling te zien is. Van deze laatste is een keukentafereel te zien waarbij een opvallend groot deel van het doek in beslag wordt genomen door een stilleven van klein wild en allerlei groenten en fruit. Ditzelfde thema is ook terug te vinden bij de hedendaagse kunstenaar Jacques van Erven. Hij schildert fruit en groenten niet als producten in een mand of op tafel om gegeten te worden, maar in hun eigen autonome vormenwereld waardoor hij een diepere betekenis geeft aan de ogenschijnlijk alledaagse dingen die hij schildert.

Een andere hedendaagse schilder is Peter Anton die hyperrealistische sculpturen creëert van chocolade, taartjes en andere zoetigheden. Hij wordt dan ook niet voor niets ‘Candy Warhol’ genoemd met zijn levensgrote bonbons. Door gebruik te maken van humor, schaal, ironie en intensiteit krijgt hij het met zijn creaties voor elkaar om zoetigheden die we als vanzelfsprekend beschouwen op een atypische manier esthetisch en verleidelijk te maken. Datzelfde krijgt Tjalf Sparnaay voor elkaar met triviale onderwerpen als hamburgers, patat, broodjes en ketchupflessen. Ik leerde de Nederlandse kunstenaar enkele jaren geleden kennen tijdens een overzichtstentoonstelling in Museum De Fundatie: Closer. Het megarealisme van Tjalf Sparnaay. Sparnaay maakt eigentijdse stillevens, waar de stillevens van zeventiende-eeuwse meesters met name fruit, brood en vis tonen, kiest Sparnaay voor meer hedendaagse lekkernijen zoals een broodje gezond, bakje patat en cheeseburger. Opvallend aan het werk van Sparnaay is ook dat zijn Nederlandse herkomst duidelijk naar voren komt in de objecten die hij in beeld brengt. Zo schildert Sparnaay typisch Nederlandse onderwerpen zoals een boterham met oude kaas of hagelslag, een moorkop, kroket uit de muur, gekookte aardappelen met draadjesvlees, krentenbollen en een vaas met tulpen. Sparnaay over zijn werk:

"Mijn schilderijen zijn bedoeld om de kijker in staat te stellen de realiteit opnieuw te ervaren, opnieuw de essentie te laten ontdekken van het voorwerp dat zo alledaags is geworden. Ik wil het terugbrengen tot het DNA van de universele structuur, in al zijn schoonheid. Ik noem het ‘het schone van het gewone."

Net als Sparnaay vergroot ook Elvira Dik alledaagse lekkernijen sterk uit op doek. Zo blaast ze taartjes, boterhammen en theezakjes op een dusdanige manier op dat het vervreemdend werkt en hoewel de mens niet zichtbaar is, blijft deze wel aanwezig. Zo speelt ze met taal, denk bijvoorbeeld aan het gebruik van een post-it met de boodschap ‘eet lekker lieverd’.

Naast deze uitvergrote werken, zijn er ook realistische werken te zien van stilleven schilder Arnout van Albada die doodnormale etenswaren op een fijn realistische wijze weergeeft, waardoor hij ze isoleert in hun context. Op diezelfde rustgevende manier gaat ook kunstenaar Henk Helmantel te werk. Weer heel anders dan de realistische kunstwerken van Helmantel en Van Albada is het werk van Juliette Warmenhoven. Zij speelt in haar kunst voortdurend met de vraag wanneer iets nog geheel organisch is en wanneer het gevormd is door de mens. In haar werk maakt ze natuurlijke processen zichtbaar. Zo ook in haar serie Potato Research waarin ze de kleine schoonheden van het gegroeide in beeld brengt.

Deze kunstwerken variëren in stijlen en periode maar hebben één ding gemeen: ze gaan allemaal over eten en zorgen ervoor dat je als bezoeker zo nu en dan staat te watertanden in de tentoonstelling en je op een verrassende manier naar voedsel laten kijken.

Vera Weterings

De tentoonstelling De smaak te pakken in het Gorcums Museum in Gorinchem is nog te zien tot en met 10 maart 2019.