Goden van Egypte

Goden van Egypte. Op zoek naar de wetten van de kosmos, onder redactie van Maarten J. Raven

Sidestone Press i.s.m. Rijksmuseum van Oudheden, Leiden 2018
ISBN 978 90 8890 721 0

Hardcover, met illustraties in kleur en zwart-wit, aanbevolen literatuur, tijdtafel, kaart, overzicht van genoemde goden en figuurverantwoording.
168 pagina’s
€ 19,95

Goden van Egypte

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden organiseerde ter gelegenheid van het afscheid van Egypte-conservator Maarten Raven de tentoonstelling Goden van Egypte. Die tentoonstelling stond in een traditie van tentoonstellingen over het Oude Egypte in het museum. Dat is ook niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat de Egyptische collectie van het museum behoort tot de tien belangrijkste Egyptische collecties in de wereld. Met Egyptische Magie (2010-2011) presenteerde het Rijksmuseum van Oudheden een tentoonstelling over de magische wereld van de oude Egyptenaren. Amuletten, scarabeeën, magische beelden en teksten, tovermessen, godenbeelden en toverboeken op papyrus gaven een beeld van de belangrijke rol van magie in het oude Egypte. In de tentoonstelling Koninginnen van de Nijl (2016-2017) vertelde het museum het verhaal van de vrouwen van de Egyptische farao’s. Aan de hand van beelden, juwelen, luxe gebruiksvoorwerpen en objecten uit de graftombe van de beroemde koningin Nefertari werd een beeld geschetst van de rijkdom, intriges en de verering van koninklijke dames in het oude Egypte.

In de meest recente tentoonstelling Goden van Egypte (2018-2019) stonden de idealen van de Egyptenaren centraal samen met hun wereldbeeld, gevoel voor orde en de structuur van hun godenwereld. Bij deze tentoonstelling verscheen een fraaie publicatie die net als de tentoonstelling laat zien hoe de Egyptische cultuur eigenlijk alleen te begrijpen is met kennis van het Egyptische geloof. Alle Egyptische cultuuruitingen zijn immers gebaseerd op dat geloof: de staatsvorm, de sociale verhoudingen, de kunsten en wetenschappen, de omgang met andere volkeren en de zorg voor de doden. Om die reden is in zowel boek als tentoonstelling gekozen om de goden van Egypte als onderwerp te nemen.

In zowel het boek als de tentoonstelling is gekozen voor een indeling op basis van het Oudegyptische model. Dit houdt in dat de hoofdstukken respectievelijk zalen het ontstaan van de kosmos en het creëren van de orde besloegen. Zo gaan de auteurs in op de scheppingsmythe van Memphis en de legende van Osiris. Op deze onderwerpen volgt aandacht voor de hemel de aarde, en de onderwereld waarbij vragen aan bod kwamen zoals waar komt de wereld vandaan? Waartoe zijn wij op aarde? Hoe kiezen we tussen goed en kwaad? Wat is de legitimiteit van macht en geweld? Wat gebeurt er na onze dood? Tot slot is er aandacht voor de transformatie van de Egyptische religie na afloop van de faraonische periode, niet alleen onder Grieks en Romeins bestuur, maar ook veel later. Zo is er aandacht voor de levendige cultuur van de Egyptische goden in film, strips, fantasy, tatoeages en commercie.

Aan de hand van verbinden tussen de goden, de structuur van de godenwereld en de principes van hun onderlinge betrekkingen worden de idealen van de Egyptenaren, hun wereldbeeld en hun gevoel voor orde en rechtvaardigheid ontrafeld. In een zeer aangenaam geschreven boek maken diverse egyptologen uit binnen- en buitenlandse organisaties de Egyptische tastbaar en begrijpelijk.de vele illustraties vullen de verhalen aan en strelen het oog. Elke liefhebber van het Oude Egypte zal het met mij eens zijn dat dit boek recht doet aan de mooie tentoonstelling die in het Rijksmuseum van Oudheden te zien was en een passende afsluiting voor de egyptoloog van het museum, Maarten Raven. Daarbij blijft het boek ook na de tentoonstelling zeer leesbaar en informatief als introductie op de Egyptische godencultuur.

Vera Weterings

Lees ook de recensie van Goden van Egypte. Van A tot Seth, Maarten Raven en Ben van den Bercken