[English text below]

Herdenking Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog

Gisteren (21 mei 2015) vond in Amsterdam de jaarlijkse herdenking van de Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog plaats. Tijdens de oorlog hebben zo’n 700-800 Nederlanders meegevochten aan de zijde van de Republiek. Velen sneuvelden in Spanje, en zij die terugkeerden gingen een moeilijke tijd tegemoet in Nederland, zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als in de door de Koude Oorlog gedomineerde jaren daarna. De Stichting Spanje 1936-1939 organiseert jaarlijks deze herdenking en dit jaar had zij ook de organisatie van een aansluitend symposium op zich genomen. Het thema van deze middag vol lezingen was: ‘Vrijheid daar strijd je voor!’

Na de ingetogen kranslegging bij het monument startte journalist en onderzoeker Yvonne Scholten het symposium met een uitleg over haar nieuwe project ‘digitaal platform spanjestrijders’ dat tot doel heeft in databasevorm een zo volledig mogelijk overzicht te geven van alle Nederlandse vrijwilligers aan Republikeinse zijde, compleet met persoonsgegevens, functie in Spanje en andere bijzondere wetenswaardigheden die bekend zijn over deze personen. Het project is opgestart in samenwerking met het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.

Hierna volgde cultureel antropoloog Henk Driessen, die vertelde over zijn persoonlijke ervaringen in twee plattelandsgemeenschappen tijdens veldwerk in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Hij vertelde hoezeer de scheidslijnen uit de tijd van de oorlog nog steeds de bevolking verdeelden in de periode dat hij in Spanje verbleef. Hoewel ook zijn sympathie als vanzelf bij de overwonnenen lag, benadrukte hij in zijn betoog dat ook wat betreft de Spaanse Burgeroorlog niet alleen maar zwart of wit en goed of fout bestaat, maar dat er een scala aan grijstinten bestaat waarmee men altijd rekening moet houden. Dit voorkomt de ontmenselijking van de tegenstander die tijdens de burgeroorlog in de beeldvorming aan beide kanten is ontstaan.

Universitair docent Spaanse taal en cultuur Gijs Mulder sloot de rij met een interessante bijdrage over de rol van het zogenaamde ‘pact van het vergeten’ in de huidige Spaanse samenleving en de discussie over het eerherstel van de slachtoffers van het franquistisch bewind. Hij merkte op dat er in de Spaanse samenleving niet de gedachte leeft dat er iets uit de tijd van de burgeroorlog rechtgezet moet worden. Dit geldt met name voor de nazaten van de dictatoriale bestuurders, die er geenszins bij gebaat zijn dat het verleden van de oorlog en de dictatuur erna weer opgerakeld worden.

De dag werd afgesloten met een paneldiscussie waarbij de sprekers uitgebreid ingingen op vragen vanuit het geïnteresseerde publiek. De organisatie kan terugkijken op een geslaagde dag.

Wouter van Dijk

 

 

Remembrance Dutch volunteers in the Spanish Civil War

Yesterday (May 21, 2015) in Amsterdam the yearly commemoration of the participation of the Dutch Volunteers in the Spanish Civil War took place. During the war an estimate of 700 to 800 Dutch volunteers fought for the Republic or helped in the medic services. Many died in Spain, and those who returned faced hard times, first under Nazi occupation and later because of the tension the Cold War brought. The foundation ‘Spanje 1936-1939’ organizes the yearly remembrance and this year she also set up a conference. The theme of this conference was ‘Freedom for which you fight!’

After the solemn flower ceremony at the monument journalist and researcher Yvonne Scholten started the conference with a talk on her new project, a digital platform on the Dutch Spanish volunteers, which aims at creating a database with personal and additional data on each of the volunteers. The projects runs in cooperation with the International Institute for Social History.

Following her was cultural anthropologist Henk Driessen, who talked about his personal experiences in late franquistic Spain. During the 1970’s he lived and worked in two Andalusian agrarical communities. He told the audience about the great divide that still existed between the former Republican and Francoist supporters when he visited them decades after the war, and that still had not disappeared the last time he returned to Spain in 2010. Despite his own sympathies for the defeated Republicans, he stressed the importance of nuanced thinking on this subject, having experienced himself the conflict was no matter of black and white and ‘good’ and ‘bad’. An array of shades of grey can be seen when investigating the personal stories of the persons involved in the conflict. A dehumanisation of the enemy as occurred during the war on both sides can be avoided this way.

University lecturer in Spanish language and culture studies Gijs Mulder was next to deliver an interesting reading on the role played by the so-called ‘pact of forgetting’ in present Spanish society, and the discussion about the rehabilitation of the victims of the Franco-regime. He remarked that in Spanish society no tendency can be seen urging some things from the past have to be put right. In particular this of course goes for the former people in power that supported Franco and their descendants, who have nothing to win at all from raking up the past.

The day was closed by a panel discussion in which the audience could engage widely with the speakers to ask anything they had on their mind. The organization can look back on a succesful day

Wouter van Dijk