Wanneer je naar een tentoonstelling gaat over of de ruïnes van de Grieken, Romeinen of Egyptenaren, kortom de Antieke volken uit de geschiedenis, is de kunst vaak onbeschilderd. Het is voor ons als moderne toerist in de wereld van de Oudheid normaal dat deze beelden en gebouwen ‘kaal’ zijn, terwijl ze voor de antieke beschaving een kleurrijke verschijning moeten zijn geweest. De antieke keizer- en godenbeelden waren rijkelijk en fel gekleurd, net als de oude Egyptische reliëfs.
In archeologische parken zoals het Archeon in Alphen aan den Rijn en het LVR Archeologisch Park in Xanten (Duitsland) zijn reconstructies van felgekleurde tempelbeelden te zien en ook in enkele oudheidkundige musea zijn naast de originele beelden soms reconstructies te zien van beelden met de oorspronkelijke kleuren. We zijn als bezoeker en liefhebber zo gewend aan de kale beelden, dat deze waarheidsgetrouwe reconstructies ons vreemd aandoen.
Het gigantische Chinese terracottaleger van Qin Shi Huangdi komt indrukwekkend en overweldigend over. De bruingroene kleur heeft een uitstraling van macht, het is voor ons natuurlijk dat deze beelden hun oorspronkelijke kleur hebben verloren. Stel je voor dat deze beelden felgekleurd waren. Archeologen en kunstenaars hebben een deel van het leger gereconstrueerd op basis van huidige bevindingen, zoals de houding van de beelden, de verfsporen en de uitrusting. Dit is een kleurrijk geheel. Persoonlijk vind ik de beelden waarbij de kleur vergaan is, meer gezag uitstralen.
Doordat we kunstwerken uit de Oudheid veelal in hun status van vergane glorie zien – zonder de oorspronkelijke kleuren – hebben we een verkeerd beeld van de geschiedenis. Het oude, machtige Rome was een machtig rijk, maar had niet per se de plechtige uitstraling die wij ons voorstellen. De stad was een kleurrijk geheel van godenbeelden. Zelfs het imposante Colosseum – voor ons een grauwe kolos – was vanbinnen kleurrijk versierd met fresco’s en muurtekeningen. Dit blijkt uit een onderzoek tijdens de restauratie van de rondgang van het Colosseum enkele jaren geleden. De fresco’s waren verstopt onder eeuwenoude lagen verkalkte steen en roet.
Zo blijkt maar weer dat ons algemene beeld van de wereld van de Oudheid erg vertekend is. De grauwe wereld was eigenlijk heel kleurrijk.
Vera Weterings