Op reis met de Romeinen

•
Omnes Viae

De Romeinen waren een vernuftig volkje met hun technieken en uitvindingen op het gebied van wegen. Hoewel de bewoners van de Lage Landen al in de eerste eeuw voor Christus handelscontacten onderhielden met de Romeinen hadden zij nog geen direct contact gehad met dit volk. Omstreeks het jaar 19 voor Christus kwam hier verandering in. De oorspronkelijk Keltische handelsroute tussen Boulogne en Keulen werd door Romeinse soldaten heraangelegd en veranderde in een Romeinse hoofdweg. Deze 400 kilometer lange weg wordt tegenwoordig de Via Belgica genoemd. Langs de route ontstonden handelsplaatsen, nederzettingen voor legioenen en religieuze centra. De weg zorgde in de eerste eeuwen van onze jaartelling voor een bloeiende economische en culturele ontwikkeling in onder meer het Limburgse heuvelland.

Inmiddels ligt de Via Belgica al vele eeuwen meters diep onder de grond. De tand des tijds ten spijt is de Via Belgica niet in de vergetelheid geraakt. Sterker nog, de provincie Limburg en de zes gemeenten die tegenwoordig langs de weg liggen hebben een ambitieus plan ter hand genomen om de weg weer beleefbaar en zichtbaar te maken. De Via Belgica is hiermee een speerpunt voor toekomstige ontwikkelingen op het gebied van erfgoededucatie, toerisme, ruimtelijke ordening en landschapsontwikkeling. De website www.viabelgicadigitalis.nl toont archeologische vondsten in het huidige landschap. Ook is de eeuwenoude route zichtbaar gemaakt via een moderne routeplanner via de website www.omnesviae.org. Voor deze Romeinse routeplanner is de Tabula Peutingeriana als basis gebruikt. De Tabula Peutingeriana, oftewel Peutingerkaart, is een kopie van een Romeinse routekaart uit de derde of vierde eeuw.

ORBIS

Omnes Viae is overigens niet de enige Romeinse routeplanner, een alternatief is ORBIS van Stanford University. ORBIS is het Stanford Geospatial Network Model van de Romeinse wereld dat reconstrueert hoeveel tijd en geld een reis in de Oudheid kostte. Kort gezegd is ORBIS een soort routeplanner van de Romeinse wereld waarbij net als bij GoogleMaps ook eenvoudig de verschillen tussen verschillende vervoersmiddelen kunnen worden vergeleken. Zo is de snelste route van Voorburg naar Rome een reis over zee van 27,5 dagen volgens ORBIS. Een andere mogelijkheid was de reis over land af te leggen, dat was goedkoper, maar duurde 51,2 dagen. In de Oudheid was het reizen per schip niet voor iedereen weggelegd, het was een kostbare aangelegenheid en bovendien bestond er angst voor het lijden van schipbreuk. Over land was een goedkoper alternatief, maar niet minder onveilig. Over land bestond namelijk het gevaar overvallen te worden door struikrovers.

Een andere manier om vanuit je luie stoel met de Romeinen op stap te gaan, is je onderdompelen in de verhalen van Luc Verhuyck in zijn reisgids Wandelen door het antieke Rome. In dit boekje neemt Verhuyck de lezer als het ware mee op reis langs de bezienswaardigheden uit de Oudheid die men in Rome kan verwachten. Zoals het een ware gids betaamd wijst Verhuyck de lezer op allerhande wetenswaardigheden over de bekendere en onbekendere monumenten in Rome. Hierdoor wandelt de lezer als het ware mee door het antieke Rome, terwijl deze luistert naar de talrijke verhalen van Verhuyck en verdwaalt in de Oudheid. Uiteraard behandeld hij de beroemde monumenten zoals het Colosseum, het Forum Romanum, Capitool en Circus Maximus die in geen enkele reisgids over Rome ontbreken, maar hij weet dit op een dusdanig boeiende manier te doen, dat ook de lezer die al wat bagage heeft, het boek met plezier leest.

Ook de literaire reisgids De vereeuwigde stad biedt een leuke introductie om thuis meer te lezen over Rome. Met als aanvulling op de reisgids in boekvorm ook een virtuele variant: De vereeuwigde stad. Op deze site kun je naast citaten uit antieke teksten ook informatie over de monumenten vinden, kunnen kunstwerken worden bekeken en kan men virtueel een wandeling maken.

Vera Weterings

Gedurende de Romeinenweek 2020 (25 april t/m 3 mei 2020) deelt Hereditas Nexus elke dag een recensie en blog over de Romeinen.  Houd de website in de gaten.

Kun je geen genoeg krijgen van reizende Romeinen? Lees dan ook de recensie van De ontdekking van Rome van Maarten Asscher of laat je inspireren uit diverse boekrecensies binnen het thema reizen in de Oudheid: