Sicilië en de zee

sicilie_nl_base_3d_1Recensent: Vera Weterings

Sicilië en de zee, Diederik Burgersdijk e.a. (red.)

WBOOKS i.s.m. Allard Pierson Museum, Zwolle 2015
ISBN 9789462581135

Paperback met flappen, met illustraties in kleur en zwart-wit, illustratieverantwoording en lijst met aanbevolen literatuur
204 pagina's
€ 24.95

Sicilië en de zee

De publicatie Sicilië en de zee verschijnt bij de gelijknamige tentoonstelling die als eerste te zien is in het Allard Pierson Museum (9 oktober 2015 tot 17 april 2016) en daarna doorreist naar het Ashmolean Museum in Oxford (16 juni tot 25 september 2016), het Maritime Museum in Palermo (2016), de Ny Carlsberg Glyptoteket in Kopenhagen (2017) en het LVR-LandesMuseum in Bonn (2017/18). In de tentoonstelling staan vondsten uit zes verschillende scheepswrakken die rondom Sicilië zijn gevonden centraal en geven zij de geschiedenis bloot van Sicilië als knooppunt van handel, cultuur en beschaving. Deze scheepswrakken en nog meer komen ook in de publicatie terug, zoals het verhaal van het scheepswrak Gela I dat in 1988 werd ontdekt. Dit was een periode waarin nog maar weinig Griekse scheepswrakken uit de archaïsche tijd bekend waren, waardoor de vier aardewerken arulae (kleine altaren) en een groot stuk zwartfigurig Attisch aardewerk een belangrijke onderwaterontdekking waren in het Middellands Zeegebied.

De tentoonstellingspublicatie Sicilië en de zee is samengesteld door het Allard Pierson Museum in Amsterdam en de Soprintendenza del Mare in Palermo in samenwerking met de Stichting Zenobia en verschijnt in de Allard Pierson Museum Serie. Eerder verschenen in de serie Van Rome naar Romeins (2014), De krim (2014) Eeuwig Egypte (2013), Troje. Stad, Homerus en Turkije (2012), Paard en Ruiter op de steppe van Mongolië (2012) en Etrusken. Vrouwen van aanzien, mannen met macht (2011). De publicatie en de tentoonstelling Sicilië en de zee zijn onderdeel van een internationaal en interdisciplinair samenwerkingsproject waarin de bewogen geschiedenis en rijkgeschakeerde cultuur van het eiland door de eeuwen heen worden belicht.

Echter, niet alleen de geschiedenis van het eiland staat centraal en er wordt niet alleen aandacht besteed aan de bijzondere vondsten die in scheepswrakken werden gedaan, maar ook aan de methoden die nodig waren om zulke ontdekkingen te doen. Zo speelt onderwaterarcheologie in zowel de tentoonstelling als in de publicatie een belangrijke rol. In het eerste hoofdstuk wordt ingegaan op de geschiedenis van de onderwaterarcheologie in Sicilië en de gebruikte methoden. Zo wordt uitgelegd dat een side scan sonar gebruikt wordt om de zeebodem in kaart te brengen en dat met een multibeam echosounder een geomorfologische reconstructie van de zeebodem kan worden gemaakt.

Aan de hand van de vondsten die met de onderwaterarcheologie zijn gedaan, wordt de lezer in het boek meegenomen door de geschiedenis van een felbegeerd eiland. In de Oudheid streden Feniciërs, Grieken, Romeinen en Carthagers om het eiland. Ook overheersten Byzantijnen en Moren het eiland. Echter niet alleen oorlog komt aan bod, ook wordt aandacht besteed aan homerische helden, volksverhalen en moderne politiek. Zo is een klein hoofdstuk gewijd aan de Conferentie van Messina die van 1 tot 3 juni 1955 plaatsvond. Aan de conferentie namen de ministers van Buitenlandse Zaken van de zes landen van de in 1951 opgerichte Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal deel (Duitsland, Frankrijk, Italië, België, Nederland en Luxemburg). Omdat drie dagen te kort waren om een oplossing te vinden voor zaken waar men het niet over eens werd, werd een commissie opgericht. Dit bleek een geniale zet. Het rapport van de Commissie-Spaak lag namelijk ten grondslag aan de oprichting van de Euratom en de creatie van een gemeenschappelijke Europese markt. Dit is de reden dat de Conferentie van Messina wordt gezien als de aanleiding voor het verdrag dat twee jaar later in Rome werd ondertekend ter oprichting van de Europese Economische Gemeenschap.

Naast historische gebeurtenissen, komen in het boek ook schrijvers en regisseurs aan bod die zich door Sicilië lieten inspireren. Een voorbeeld is de opera Tancredi van Giocchino Rossini, dit verhaal speelt rond het jaar 1000 in een Sicilië dat is verdeeld door gevechten en conflicten tussen Byzantijnen en Saracenen. Andere voorbeelden die in het boek de revue passeren zijn de films La Terra Trema en Terraferma.

Al met al kan geconcludeerd worden dat Sicilië en de zee een zeer brede publicatie is over Sicilië. Maar liefst 2.500 jaar geschiedenis wordt in vogelvlucht behandeld aan de hand van figuren als Odysseus, Archimedes, Justinianus I en Michiel de Ruyter die bij de zeeslag bij Agosta het leven liet. De tentoonstelling en het boek gaan in op de geschiedenis, de mythen, de archeologie en de politiek en cultuur van het eiland. Daarbij is het boek rijkelijk geïllustreerd met bijzonder fraaie foto’s van de archeologische vondsten en prachtige artist impressions die tonen hoe Sicilië er in vervlogen tijden uit moet hebben gezien. Deze mix van onderwaterarcheologie, historie en cultuur maakt Sicilië en de Zee interessant voor een breed publiek dat graag kennis wil maken met het eiland: van de onderwaterarcheologie tot de volksverhalen, van de zeeslag bij Agosta tot de invasie van de Geallieerden in 1943 en van Romeins tot Normandisch Sicilië.

Vera Weterings 

De tentoonstelling Sicilië en de zee. Duik in het verleden is tot 17 april 2016 in het Allard Pierson Museum in Amsterdam te bezoeken.

One thought on “Sicilië en de zee

  1. Pingback:

Comments are closed.