In de loop van de twintigste eeuw zijn machines steeds vaker de functies gaan overnemen van haperende organen of lichaamsdelen. Wie niet meer zelfstandig kon ademhalen belandde in de ijzeren long. In Rijksmuseum Boerhaave is in de zaal Gezondheid & Ziekte een dergelijk apparaat te bekijken. Ook is op de website een video te zien waarin het gebruik van het apparaat getoond wordt.

De ijzeren long werd namelijk gebruikt om poliopatiënten in leven te houden. Via de deur in de zijkant werd de patiënt in de ijzeren long gelegd en kon de verpleegkundige de machine in voor de dagelijkse verzorging van de patiënt. De oude video op de website van Rijksmuseum Boerhaave laat het gebruik van het apparaat zien. De patiënt lag met het hoofd buitenboord op een kussen, op een rubberen mat en kon via spiegels wat om zich heen kijken. Aangezien de cabine door de drukwisselingen respectabele krachten (tot verscheidene tonnen aan toe) moest doorstaan, was de constructie gelast uit 1,5 mm dikke staalplaten.

De ijzeren long is eigenlijk een drukkamer waar de zieke vanaf zijn nek in lag. Een blaasbalg deed de luchtdruk afwisselend stijgen en dalen. De borstkas van de patiënt werd daardoor ingedrukt en kon daarna weer uitzetten. Zo werd het in- en uitademen kunstmatig op gang gehouden totdat de patiënt het ‘buiten’ zelf weer kon overnemen. Dit kon weken tot maanden duren en soms kwam je er niet meer van af. Hoe dat werd ervaren kun je beluisteren op de website van Rijksmuseum Boerhaave. In de video is een audiofragment opgenomen waarin een vrouw terugblikt op haar kindertijd toen ze als poliopatiënt in de ijzeren long lag.

Vera Weterings

Het verhaal van de ijzeren long is te vinden op de website van Rijksmuseum Boerhaave.