Leidens Ontzet

De uitdeling van haring en wittebrood na de opheffing van het beleg van Leiden, 3 oktober 1574 door Otto van Veen. Rijksmuseum

Hutspot en haring met wittebrood, dat is de geur die rond deze tijd van het jaar vaak in Leiden hangt. Het is namelijk bijna 3 oktober en dat betekent Leidens Ontzet. Na honderden jaren wordt nog steeds deze historische nacht gevierd. Het is zelfs zo dat in Leiden 3 oktober een feestdag is en de meeste mensen vrij zijn om het Leidens Ontzet te vieren. Maar wat is dat eigenlijk?

Leiden Ontzet in 1574 door Frans Hogenberg

In de nacht van 2 op 3 oktober 1574 stortte een deel van de verzwakte stadsmuur van Leiden bij de Koepoort in. De Spanjaarden waren bang voor een uitval en het opkomende water en vluchtten in paniek. Het Spaanse kamp was verlaten. Het verhaal gaat dat een kleine jongen, Cornelis Joppensz naar de Lammenschans is geslopen en daar een verlaten legerkamp vond waar de maaltijd nog op het vuur stond: wortelen, uien, vlees en pastinaken, oftewel de bekende hutspot van het Leidens Ontzet.

Om acht uur ’s ochtends kwamen de Watergeuzen via de Leidse Vliet de stad binnen en brachten de uitgehongerde bevolking haring en wittebrood. Het Leidens Ontzet was werkelijkheid en het volk stroomde naar de Pieterskerk uit dankbaarheid voor de bevrijding van de Spanjaarden. Nog steeds wordt elk jaar opnieuw deze dankdienst gehouden.

Zaterdag zou het feest zijn in Leiden, maar anders dan de meeste jaren zal het dit jaar rustig zijn. De herdenkingsdienst is digitaal te volgen en er is dit jaar geen kermis of taptoe.

Vera Weterings