In het Mauritshuis is momenteel de tentoonstelling ‘Rogier van der Weyden ontsluierd’ te zien. In deze expositie wordt De bewening van Christus van Van der Weyden op zaal gerestaureerd.Het restaureren op zaal in deze tentoonstelling is niet uniek. Afgelopen voorjaar werd Vermeers Meisje met de parel in het bijzijn van het publiek onderzocht en eerder restaureerde het Mauritshuis ook voor het oog van het publiek. Zo werden in een speciaal ingericht atelier in 1994 Het Meisje met de Parel en Gezicht op Delft publiekelijk gerestaureerd. Tien jaar later werd ook Het puttertje van Carel Fabritius op zaal bestudeerd en behandeld. In 2011 volgde Het doktersbezoek van Jan Steen. In 2015 presenteerde het Mauritshuis de resultaten van een meerjarig onderzoek naar het schilderij Saul en David van Rembrandt tijdens de tentoonstelling Rembrandt? De zaak Saul en David. Met deze traditie van publiek restaureren wil het museum zijn bezoekers betrekken bij een belangrijk, maar vaak onderbelicht, aspect van het museumvak: de zorg voor en onderzoek naar de collectie.
Met de huidige tentoonstelling 'Rogier van der Weyden' ontsluierd wordt De bewening van Christus, (c. 1460-1464) van Rogier van der Weyden voor de ogen van bezoekers gerestaureerd. De bewening is het oudste schilderij in het Mauritshuis en het enige werk van de Vlaamse meester in een Nederlands museum. Het werk werd als een Hans Memling in 1827 voor 3.000 gulden aangekocht voor het Mauritshuis in opdracht van Koning Willem I. Later werd het werk toegeschreven aan Rogier van der Weyden. De restauratie van het werk is hard nodig omdat de vernis van het schilderij door de jaren heen vergeeld is. Hierdoor komen de heldere kleuren van het kunstwerk minder tot hun recht. Ook worden eerdere, in de loop van de tijd verkleurde, restauraties (retouches) verwijderd. Na de restauratie, die naar verwachting eind 2018 wordt afgerond, is het schilderij weer te bewonderen in zijn oorspronkelijke, stralende kleuren.
In de tentoonstelling kunnen bezoekers niet alleen meekijken bij het restauratieproces, maar ook veel te weten komen over het technische en kunsthistorische onderzoek naar het schilderij. Bovendien is een zeldzaam bruikleen uit de Galleria degli Uffizi in Florence te zien: De Bewening voor het graf (1460-1464). Dit werk, dat ook van de hand van Van der Weyden is, lijkt sterk op dat van De bewening in het Mauritshuis, dit geldt ook voor de tekening onder de verflagen. Toch zijn er ook verschillen te ontdekken. Zo is de uitvoering en de detaillering van het schilderij uit Florence in sommige opzichten verfijnder. Ook is er meer bekend over de Italiaanse opdrachtgever van Van der Weyden uit Florence, waar de donor op het Haagse paneel (de knielende bisschop) vooralsnog anoniem is.
In de presentatie is volop aandacht voor verschillende aspecten van het technische onderzoek, zoals infrarood onderzoek (waardoor de ondertekening bestudeerd kan worden), röntgenonderzoek en de analyse van verfmonsters. Ook is er aandacht voor de (kunst)historische kant van het schilderij: voor wie zou het altaarstuk geschilderd zijn en nog belangrijker wie was Rogier van der Weyden? Rogier van der Weyden (c. 1399 - 1464) wordt na Jan van Eyck (1390-1441) beschouwd als de belangrijkste Vlaamse schilder van zijn tijd. De vernieuwingen van beide meesters waren vooral te danken aan de ontwikkeling van de olieverftechniek. Door op een lichte ondergrond dunne laagjes transparante olieverf over elkaar heen aan te brengen, kon een tot dan toe ongekende kleurintensiteit worden bereikt. De techniek maakte bovendien een vloeiende penseelvoering mogelijk, waardoor de Vlaamse schilders veel preciezer konden werken.
In de tentoonstelling Rogier van der Weyden ontsluierd ligt de focus op de kunstenaar en zijn werken, met restauratie op zaal. Hierdoor krijg je als bezoeker fascinerende details te zien en kom je meer te weten over de verftechniek van Van der Weyden. Een echte aanrader voor kunstliefhebbers!
Vera Weterings
De tentoonstelling Rogier van der Weyden ontsluierd is nog tot en met 9 september 2018 te bezoeken in het Mauritshuis in Den Haag.