Aeneas nu

Aeneas vertelt Dido over de val van Troje, schilderij van Pierre-Narcisse Guérin (1815)

Een van de bekendste Romeinse epen is de Aeneis. Hoewel Aeneas al in Homerus' Ilias voorkomt is de held het meest bekend van Vergilius' epos dat aan hem gewijd is. Na de inname van Troje door de Grieken weet Aeneas samen met een aantal stadsgenoten per schip te ontkomen, waarna een lange reis vol ontberingen het gezelschap wacht.

Na een lange reis waarop de vluchtelingen meer dan eens tegengewerkt worden door de goden, zorgt een storm op zee ervoor dat de schepen schipbreuk lijden op de kust van Noord-Afrika. Hier ontmoet Aeneas Dido, de koningin van Carthago. Deze is wel van hem gecharmeerd en tracht Aeneas te overreden in Carthago te blijven, maar de goden bepalen anders, zijn reis is nog niet ten einde. Na nog een zeereis landen de Trojanen in Italië, waar ze zich uiteindelijk vestigen. Hier zou Aeneas de uiteindelijke stamvader worden van de familielijn waaruit Romulus en Remus zouden ontspruiten, de legendarische stichters van Rome.

De zwerftocht van Aeneas, hoewel wat minder iconisch dan die van Odysseus, biedt een schat aan inspiratie voor hedendaagse kunstenaars, literatoren en musici. Een bijzonder geslaagde vertolking is het lied 'Aeneas nu' van Boudewijn de Groot. In het nummer weet Nêêrlands grootste bard op een bijzondere manier een weids panorama op te roepen dat je als lezer of luisteraar associeert met de grootse tocht van de Trojaanse held, hoewel het nummer in het heden speelt. De Groot vertaalt het klassieke epos naar een hedendaagse situatie maar weet het mysterie waarmee de lange tocht omgeven is intact te houden. Een knap stukje werk!

Oorspronkelijk was 'Aeneas nu' een nummer van de hand van Lennaert Nijgh, dat wil zeggen, Nijgh was ooit begonnen het te schrijven. Met dit nummer wilde het niet vlotten, dat zou de tekstdichter in zijn latere leven vaker parten spelen. Eind jaren zestig vloeiden Nijghs teksten echter nog relatief gemakkelijk. 'Aeneas nu' werd in 1969 als single uitgebracht en als bonus meegeleverd bij de plaat 'Nacht en ontij'. Later in het cd-tijdperk werd het nummer aan het album toegevoegd. De Groot vertelt over de totstandkoming van het liedje dat de flarden van tekst die Lennaert Nijgh reeds had geschreven niet bruikbaar waren om een nummer van te maken. De zanger werd echter wel geraakt door delen van de tekst en ging vervolgens zelf aan de slag. Nadat het nummer af was vond Nijgh zichzelf er niet meer in terug en besloot het tweetal de credits voor het nummer aan De Groot te laten. Grappig is daarbij dat jaren later Lennaert Nijgh zich de precieze totstandkoming niet meer kon herinneren en de tekst van De Groot best te pruimen vond.

Voor de liefhebber volgt hieronder de volledige tekst van dit bijzondere lied over een moderne Aeneas:

Er was geen eind en geen begin
toen Aeneas werd geboren
En nu ik aan 't zoeken ben
slaan de klokken in de toren
Het verhaal voor wie 't wil horen
van een eindeloze reis.

Een man veegt scherven bij elkaar
en metselt zerken in de grond
Ik wandel door dit doodsgevaar
omdat ons huis hier vroeger stond
Maar ik ben vreemd en ongezond
op een eindeloze reis.

Ik kom misschien aan een station
door schele bedelaars verwacht
De laatste trein ontmoet de zon
de avond valt angstwekkend zacht
En ik ben vreemd en zonder kracht
op een eindeloze reis.

En als ik vraag waar ik nu ben
staren mensen achter kragen
Naar de straat ver weg van hen
niemand antwoordt op mijn vragen
Want ik ben vreemd en al vele dagen
op een eindeloze reis.

En als iemand mij verwacht
kom ik terug en dan zal blijken:
Het was nooit zoals ik dacht
en het zal er nooit op lijken
Het is vreemd om neer te strijken
na een eindeloze reis.

-Boudewijn de Groot

Wouter van Dijk

Hereditas Nexus zal gedurende de week extra recensies en blogs over de Romeinen publiceren. Houd de website in de gaten!