Wie aan Jozef Israëls, Anton Mauve en Jan Hendrik Weissenbruch denkt, denkt aan Haagse School. Waar je wellicht minder snel aan denkt is het Groene Hart. Toch had deze omgeving een grote aantrekkingskracht op deze schilders. Het is in het Groene Hart dat ze het oer-Hollandse landschap met wolkenluchten, sloten, groene weiden met koeien en het bikkelharde boerenbestaan schilderden. Het is dan ook geen gekke keuze om in Stadsmuseum Woerden, midden in het Groene Hart, een tentoonstelling te organiseren rondom de Haagse School in het Groene Hart.
In de tentoonstelling Boeren van toen, De Haagse School in het Groene Hart rond 1900 staan het bikkelharde boeren verleden en het idyllische landschap naast elkaar. Kunst, literatuur en geschiedenis vullen elkaar in de tentoonstelling aan. Zo zijn citaten opgenomen van de in Woerden geboren schrijver Herman de Man. In zijn roman Het wassende water uit 1925 vertelt hij het verhaal van het leven van een boerenzoon in de Lopikerwaard vol plichtsbesef en zelfopoffering. Deze oer-Hollandse klassieker sluit qua tijd en sfeer prachtig aan bij de schilderijen.
Daarnaast zijn in de tentoonstelling ook foto’s en interviews opgenomen om te laten zien wat er tegenwoordig nog over is van het boerenbestaan en de boerderijen in deze streek. Welke waarde hebben ze en hoe bepalen ze nu nog de identiteit van het Groen Hart? De afgelopen 150 jaar is er immers veel veranderd en van al die boerendrukte is nu bijna niets meer over in de buitengebieden van Woerden. De gebouwen van toen staan er vaak nog wel, maar hebben hun functie verloren -op een enkele uitzondering na.
En tot slot, het hoogtepunt van de tentoonstelling, de kunst. Het zijn prachtige werken de dagelijkse taken van de boeren van weleer tonen; het melken van de koeien, het laden van de hooikar, werk op het land. Hoewel vaak bikkelhard werk, vaak op een sobere doch prachtige manier in beeld gebracht op werken van schilders van de Haagse School. Kunstenaars zoals Willem Roelofs, Jan Willem van Borselen, Paul Gabriël, Bernard Blommers en Theophile de Bock trokken er immers op uit om deze momenten ter plekke vast te leggen. Soms trok hen het harde boerenbestaan en legde ze de nadruk op de armoede en het afzien. Maar vaak was het een geïdealiseerde indruk van een onbevlekt landschap -nog vrij van industrialisatie- en haar ‘eenvoudige’ bevolking. Dat alles te samen maakt de tentoonstelling tot een fraai geheel.
Vera Weterings
De tentoonstelling Boeren van toen, De Haagse School in het Groene Hart rond 1900 is nog tot en met zondag 10 november 2019 te zien het Stadsmuseum Woerden.