Museum Singer Laren wisselt deze zomer van collectie met Museum Ostwall in Dortmund. Dat betekent dat men in Duitsland geniet van onze 'Holländische Moderne', terwijl wij in Singer Laren kunnen genieten van een bijzonder fraaie werken van onze oosterburen in de overzichtstentoonstelling Duitse expressionisten, voorgangers en tijdgenoten.

De Duitse expressionisten waren een jonge generatie vernieuwingsgezinde kunstenaars die de kunstwereld kort na 1900 in Europa op z’n kop zetten. In tegenstelling tot hun voorgangers, de impressionisten,  wilden ze niet langer de werkelijkheid natuurgetrouw weergeven, maar hun gevoel voorop stellen. Niet de buitenwereld maar de binnenwereld, daar ging het de expressionisten om. Kunst als uitdrukking van emotie en innerlijke beleving, weergegeven in felle kleuren, ruwe penseelstreken en krachtige vormen. In 1905 deelden drie architectuurstudenten in Dresden de wens om alle regels en beperkingen die de academische traditie tot dan toe aan kunstenaars had opgelegd van zich af te schudden. Het waren Erich Hekel, Ernst Ludwig Kirchner en Karl Schmidt-Rottluff. Deze leden van de zogenoemde Brücke haalden inspiratie uit de natuur, het moderne stadsleven en ‘primitieve’ middeleeuwse, Afrikaanse en Oceanische kunst.

Museum Ostwall heeft een grote collectie Duits expressionisme doordat de bevlogen museumdirecteur Leonie Reygers (1905-1985) vrij kort na de Tweede Wereldoorlog startte met het verzamelen en tentoonstellen van het werk de Duitse expressionisten die het tijdens het naziregime hadden moeten ontgelden. Reygers kocht een omvangrijk ensemble Duitse expressionisten die de industrieel Karl Gröppel tijdens het Derde Rijk veilig had kunnen stellen. Het ging Reygers destijds niet om het consolideren van museaal Duits kunstbezit, maar om het samenstellen van een ensemble van kunstwerken dat nooit aan kracht inboet en in haar zeggingskracht van alle tijden is.

Het werk van de vroege expressionist August Macke is mijn persoonlijke favoriet. Macke werd geïnspireerd door de abstract-lyrische composities van Kandinsky en de geometrische vlakverdeling in het werk van Robert Delaunay. Dit komt goed tot uitdrukking in zijn meesterwerk Grote dierentuin dat een prominente plek heeft gekregen in de tentoonstelling. Helaas is het oeuvre van Macke gering gebleven. Kort na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog sneuvelde Macke bij een veldslag in de Champagne.

In de tentoonstelling is een keur aan werken van Duitse expressionisten te zien, zowel van de bekende als minder bekende kunstenaars van de expressionistische kunstenaarsverenigingen Brücke (o.a. Ernst-Ludwig Kirchner, Emil Nolde, Karl Schmidt-Rottluff en Erich Heckel) en Der Blaue Reiter (o.a. Wassily Kandinsky, Franz Marc, August Macke en Alexej von Jawlensky). Daarnaast zijn diverse werken van vroege expressionisten als Paula Modersohn-Becker en sociaal-maatschappelijk geëngageerde kunstenaars als Käthe Kollwitz te zien. Dus kunstliefhebbers, snel je naar het Gooi voor deze fraai expositie.

Vera Weterings

De tentoonstelling Duitse expressionisten, voorgangers en tijdgenoten is nog tot en met 25 augustus 2019 te bezoeken in Singer Laren.