Recensent: Vera Weterings
Plinius. Majesteit! Correspondentie met keizer Trajanus, vertaald en toegelicht door Vincent Hunink en Roald Dijkstra
Athenaeum –
Polak & Van Gennep, Amsterdam 2018
ISBN 978 90 253 0962 6
Gebonden
230 pagina’s
€ 17,50
Correspondentie met keizer Trajanus
Majesteit sluit aan bij twee eerder bij uitgeverij Athenaeum verschenen boeken met brieven van Plinius in de vertaling van vertaler en classicus Vincent Hunink: De Vesuvius in vlammen. Brieven aan Tacitus (2017) en Mijn landhuizen. Brieven over Romeinse villa’s (2017). Voor Majesteit werkte Hunink samen met classicus Roald Dijkstra net als hijzelf werkzaam aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hunink verzorgde de vertaling van de brieven van Plinius en Dijkstra die van de antwoorden van Trajanus.
De Romeinse schrijver Gaius Plinius Secundus Minor, beter bekend als Plinius de Jongere (ca. 62 – ca. 113) was een rijke Romein uit de tijd van keizers Domitianus, Nerva en Trajanus. Van zijn hand is een grote verzameling brieven bij elkaar gebracht, die hoewel Plinius de indruk wekt dat dit niet zo is, waarschijnlijk zorgvuldig zijn geselecteerd en bewerkt. Hij publiceerde de in totaal 247 brieven in negen opeenvolgende boeken, de Verzamelde brieven. De brieven die in Majesteit zijn vertaald en samengebracht, geven een intrigerend inkijkje in een boeiende wisselwerking tussen de keizer en zijn favoriete senator. De brieven van Plinius vormen als het ware een persoonlijk portret van de Romein waar de antwoorden van Trajanus’ veel weg hebben van een cursus modern management.
Zo valt op bij het lezen van de brieven dat Plinius als afgevaardigde van de keizer advies bij hem inwint met betrekking tot financiële en juridische problemen of rellen. Hij neemt niet zelfstandig de beslissing, maar legt de zaken eerst voor aan de keizer. De brieven geven een bijzonder inkijkje in de problematiek omdat hij dit vaak met vele details deed terwijl de keizer in zijn antwoorden juist tamelijk kortaf reageert. Vaak geeft hij Plinius gelijk of ondersteunt deze in zijn suggesties. Slechts een enkele keer leest hij hem de les of gaat hij tegen zijn advies in. Vanuit historisch oogpunt krijg je zo een levendig beeld van de problematiek die een provincie konden spelen, maar ook literair gezien zijn de brieven een interessante bron. Het interactieve karakter is uniek aangezien de meeste brievenverzamelingen uit de oudheid eenrichtingsverkeer laten zien. Ook wijzen Hunink en Dijkstra in de inleiding van het werk op wat er niet in de brieven is te lezen, want ook dat biedt historische inzichten. Zo is het intrigerend dat nagenoeg niets is vermeld over Plinius’ zijn eigen leefomstandigheden in de provincies, zijn sociale contacten of zijn eigen financiën.
De lezer kan door middel van de brieven als het ware meekijken over de schouder en zien hoe de Romeinse senator zijn zaken afhandelt. Dichterbij de Romeinen dan in deze brieven kun je als historicus haast niet komen. Dat maakt deze uitgave en vertaling van Hunink en Dijkstra dan ook zo geslaagd. Het boek levert een portret op van Plinius dat directer en authentieker is dan wat zichtbaar wordt uit zijn gestileerde privébrieven. Liefhebbers van de klassieke Oudheid zullen deze vertaling dan ook omarmen en kunnen genieten van dit inkijkje van een van de meest bekende schrijvers uit de Romeinse Oudheid.
Vera Weterings
Kun je geen genoeg krijgen van de Romeinen en ben je geïnspireerd geraakt door de brieven van Plinius waarin hij Trajanus om advies vraagt? Lees dan de blog Adviseer, speel en quiz er op los in de Romeinenweek.
Gedurende de Romeinenweek 2020 (25 april t/m 3 mei 2020) deelt Hereditas Nexus elke dag een recensie en blog over de Romeinen. Houd de website in de gaten.