Het fenomeen museumnacht bestaat sinds 2000 en is inmiddels uitgegroeid tot een programma dat steeds meer steden hebben geadopteerd. Het is een laagdrempelige manier om mensen op een verrassende wijze met kunst en cultuur in aanraking te laten komen. Rotterdam was er vroeg bij, in 2002 werd in de stad de eerste museumnacht georganiseerd en ook afgelopen weekend was het weer raak. Op zaterdag 3 maart was het mogelijk om tijdens de Museumnacht010 te ontdekken wat Rotterdam allemaal te bieden heeft op het gebied van kunst en cultuur. Ik kan je zeggen dat dat veel is! Meer dan veertig musea en culturele instellingen openden de deuren en brachten een divers programma van exposities, onverwachte performances en unieke workshops. Het was te veel voor één nacht, maar een goede gelegenheid om van verschillende musea en ateliers de sfeer te proeven en later nog eens terug te keren. Om te zorgen dat je tussen 20.00 en 01.00 uur zoveel mogelijk kon meemaken en met zoveel mogelijk instellingen kennis kon maken was er ook gezorgd voor vervoer. Naast entree tot ruim veertig instellingen, kon je op de Museumnacht010 ook gratis gebruikmaken van busjes en Mini Coopers die je naar jouw bestemming brachten, of naar een verrassing als je voor een mysterie-busje koos.

De redactie van Hereditas Nexus begon de avond bij het Maritiem Museum waar het thema van de avond ‘back to the future’ was. Hier kon je de maritieme wereld van het jaar 2048 ontdekken waar de 21e eeuw alweer voor de helft achter ons ligt en robots al decennia onderdeel zijn van onze samenleving. In het museum maak je kennis met deze robots en kun je zelfs een rondleiding langs de topstukken krijgen van een robot, daarnaast kon je ook zelf robottrekjes krijgen door in de huid te kruipen van een robot met speciale robot body art. Ook was er een flitsende dj met ´Back to the 00’s en 10’s´-muziek en stonden de cocktails en koude pilsjes klaar bij de bar.

Met deze futuristische blik maakten we vervolgens een tijdreis naar het Schielandshuis dat tussen 1661 en 1665 gebouwd is in de stijl van het Hollands Classicisme. Hier konden we van de prachtige zeventiende-eeuwse stijlkamers genieten onder het genot van live muziek van singer-songwriters. In het museum zijn drie stijlkamers te vinden die zijn samengesteld uit verschillende oude Rotterdamse panden en daarmee een goede indruk geven van de rijke achttiende-eeuwse koopmansstad die door het bombardement totaal is weggevaagd. Zo komt bijvoorbeeld het achttiende-eeuwse schelpenkabinet uit een huis aan de Schiekade. Op zaal stonden experts klaar om uitleg te geven bij alle kunst en als je daar genoeg van had, stond in de tuin de barbecue klaar.

Hierna trokken we tijdens onze nachtelijke cultuurtocht naar het Oogziekenhuis waar we met eigen ogen konden zien hoe een bril wordt gemaakt, tijdens speciale demonstraties waarbij Ergra Low Vision ter plekke brillen aan het slijpen was. ook konden we genieten van de meest gekke en bijzondere brillen en accessoires op de kleine brillen-expositie. Ook was er een verhelderende expositie die liet zien hoe persoonlijk een zichtervaring kan zijn. Voor de expositie had fotograaf Murk Schaafsma een fotoserie tot stand gebracht die MIJN geZICHTen werd genoemd. Voor de serie besprak Schaafsma met de geportretteerden wat zij zien en verbeeldde vervolgens hun gezicht. De foto’s laten zien dat er meer dan één antwoord is op de vraag ‘wat zie je?’

Na deze serieuze zaken was het tijd voor een beetje lol bij de Kunsthal. Hier was naar aanleiding van de tentoonstelling Circus Europa gekozen voor een ‘night at the circus’ als thema voor het Museumnacht-programma. In de tentoonstelling is de wereld van entertainment te zien door de ogen van de Deense kunstenaar Michael Kvium. Hij legt met een scherp gevoel voor humor en ironie de absurditeiten van onze samenleving bloot door het politieke toneel en ons dagelijks leven als één grote circusact te verbeelden. Te midden van deze werken van gekte en waanzin waren artiesten van Circus art Codarts uitgenodigd om bezoekers te laten zien dat ‘onmogelijk’ niet bestaat met bijzondere jongleeracts en slangenmensacrobatiek.

Bij de buren van het Natuurhistorisch Museum was het ook één groot feest. In de speciaal ingerichte bloesembar konden bijzondere cocktails ‘op sterk water’ worden gedronken en in de museumzalen maakte het muzikale ensemble Jorn ten Hoopen en de Darwinisten de videoprojecties van zwermen vissen, vogels en insecten voelbaar door deze te begeleiden met een merkwaardige geluidsevolutie. Ook was speciaal voor de Museumnacht het Siamese tweelingkalf uit de collectiekelder naar het museum verplaatst zodat je met ze op de foto kon.

De nacht ging verder bij het Wereldmuseum waar de Museumnacht010 in het teken stond van de tentoonstelling Power Mask. Zo gaf spoken word artist Elten Kiene van Woorden Worden Zinnen een workshop. Hij liet de deelnemers aan de slag gaan met het verhaal achter hun eigen masker. In een paar minuten liet hij de deelnemers zichzelf in uitsluitend woorden omschrijven, daarna gaf hij dezelfde opdracht maar dan met de vraag hoe de deelnemers verwachten dat buitenstaanders hen zien. Hierna werden de deelnemers uitgenodigd om aan de hand van de verzamelde woorden te free stylen en een verhaal te maken dat startte met ‘Ik ben … en ik ben niet wie je denkt dat ik ben …’. Hierbij was het zoals het woord free stylen al suggereert de bedoeling om alles op te schrijven dat in je opkomt, niet te krassen en zoveel mogelijk van de eerder verzamelde woorden te gebruiken. Op deze manier blijf je volgens Kiene zo dicht mogelijk bij jezelf. Na afloop deelden verschillende deelnemers hun inspirerende verhaal. Naast deze workshop gaven diverse spoken word artists in het museum optredens, ook waren er breakdance optredens en kon je meedoen aan speed meditatiesessies bij de Tibetaanse tempel die ingewijd is door de Dalai Lama. Geheel in stijl met de tentoonstelling Power Mask was het daarnaast mogelijk om met kunstenaarscollectief Mona Lisa zelf de meest gekke maskers te maken.

Wij vervolgden onze route naar Arminius, in deze prachtig verlichte kerk waren verschillende optredens van het New Rotterdam Jazz Orchestra en stadsdichter Derek Otte. De optredens legden een brug tussen de kleinkunst en de kunstwerken uit de collectie van het museum aan de overkant: Museum Boijmans van Beuningen. Hierna brachten we een bezoekje aan de buren van Het Nieuwe Instituut waar we werden overweldigd door de vele tentoonstellingen die eerder die middag geopend waren. De tentoonstellingen gingen allemaal over het controleren van of juist het overgeven aan de natuur. Naast serieuze zaken was er ook bij Het Nieuwe Instituut tijd voor wat ontspanning onder het genot van een live dj met in de tuin van het museum een dak van rook waar bijzondere brouwsels gedronken konden worden.

We sloten de nacht af bij Museum Boijmans van Beuningen waar je je kon omringen met kunstwerken van Xl-formaat. Sommige werken waren wel vijf bij zes meter! Ook hing er een gezellig sfeertje door de muziek en dansoptredens. Verder waren er flitsrondleidingen, een kunstquiz en kon de recent geopende tentoonstelling BABEL - Oude meesters terug uit Japan bezocht worden. Wij konden terugkijken op een cultureel verantwoord avondje uit!

Hoewel we zelf zo veel mogelijk uit de avond hebben geprobeerd te halen, was er nog veel meer te beleven. Zo kon je bij het Dutch Pinball Museum één van de tachtig werkende flipperkasten uitproberen, bij het Schaakstukkenmuseum kon je een potje schaken met een levensgrote Erasmusbrug en Kubuswoning als schaakstuk en bij Tent Rotterdam kon je ontdekken hoe kunstenaars als Arthur Kleinjan en Anouk Steketee in hun werk gebruikmaken van de sfeer en surreële logica van herinnering, droom en parabel. Verder stond bij het Belasting & Douane Museum alles in het teken van de tentoonstelling Van Farao tot Fiscus en was er een ware Cleopatra aanwezig om de bezoekers rond te leiden. En bij het Nederlands Fotomuseum moesten bezoekers hun schoenen en telefoon inleveren om helemaal ‘unwired’ terug te gaan naar de bron. Kortom, een gevarieerde, maar bomvolle avond kunst en cultuur!

Hoewel de Museumnacht in Rotterdam opnieuw minder bezoekers trok dan vorig jaar (8.600), mocht dat de pret niet drukken. Uiteindelijk hebben zo’n 7.500 mensen de kou getrotseerd voor de Museumnacht en er samen met alle instellingen één groot feest van gemaakt. Ik denk dat we dan ook terecht mogen zeggen dat de Museumnacht wederom een succes was; het was een heerlijk avondje uit en heeft zeker uitgenodigd tot vervolgbezoeken in het artistieke centrum van Rotterdam. Wij hebben in ieder geval een paar musea en tentoonstellingen op ons verlanglijstje staan om (nog eens wat beter) te bekijken, waaronder BABEL - Oude meesters terug uit Japan in Museum Boijmans van Beuningen, het Schaakstukkenmuseum, Power Mask in het Wereldmuseum en Van Farao tot Fiscus in het Belasting & Douanemuseum.

Vera Weterings