Recensent: Wouter van Dijk

Bob Dylan compleet. Het verhaal van de 492 songs, Philippe Margotin en Jean-Michel Guesdon

WBOOKS, Zwolle 2016
ISBN: 978 94 625 8154 8

Gebonden, rijk geïllustreerd in kleur, met kaderteksten, woordenlijst, bibliografie en register
704 pagina’s
€ 59,95

Het verhaal achter Dylan’s nummers

Bob Dylan is tegenwoordig wereldberoemd. Hij begon zijn muzikale carrière in de vroege jaren ’60 en werd al snel de meest bekende exponent van de folk revival in Greenwich Village, New York. Na enkele jaren was Dylan op zoek naar een ander geluid en ging hij over op elektrisch versterkte muziek. Dat werd hem niet in dank afgenomen door fans van de oude stempel die liever zijn akoestische liedjes hoorden en hem beschuldigden van verraad. Hoewel hij vanwege zijn vele politiek en maatschappelijk geëngageerde nummers werd uitgeroepen tot spreekbuis van een generatie, moest Dylan zelf niets van dit soort pathetische predicaten hebben. Dylan was en is een vernieuwer, van zijn muziek, zijn teksten, maar bovenal van zichzelf. Hij nam vele gedaanten aan; van folkzanger tot rockidool ontwikkelde hij zich tot ‘born again-Christian’ eind jaren ’70, waarna hij in de loop van de jaren ’80 ook dit masker weer liet vallen, als een kameleon die voortdurend verandert al naar gelang zijn stemming, of een diamant die steeds van kleur verandert als je er vanuit een andere hoek naar kijkt.

Dylan is wat dat betreft ongrijpbaar, en het is niet voor niets dat Margotin en Guesdon dit monumentale boek aan zijn liederen wijdden. Het werk van Dylan is muzikaal erfgoed, voor Amerika natuurlijk in de eerste plaats, maar tevens voor de hele Westerse cultuur waaruit zijn werk voortkomt. Dylan zorgde voor een samensmelting van dichtkunst en popcultuur, of zoals Bruce Springsteen het verwoordde in zijn speech bij Dylan’s inauguratie in de Rock and Roll Hall of Fame in 1988: “..ineens klonk een gitaar alsof iemand de deur naar je geest had opengetrapt (…) Bob bevrijdde onze geest. Hij liet ons zien dat muziek iets fysieks is, maar dat niet wil zeggen dat het anti-intellectueel is.”

Dan het boek. Margotin en Guesdon hebben er voor dit kolossale overzichtswerk voor gekozen om alle tot dan toe verschenen studioalbums één voor één te bespreken. Gezien het moment van publicatie zijn ze gekomen tot Shadows in the Night uit 2015. Hierbij schreven ze zowel een algemene inleiding voor ieder album, als een stuk met achtergrondinformatie over ieder afzonderlijk nummer. De Bootleg-albums lieten ze buiten beschouwing. Naast smeuïge verhalen over de totstandkoming van de nummers geven de auteurs bij ieder lied een opsomming van specificaties. De muzikanten, opnamestudio, lengte van het nummer, datum van opname, technici en producenten worden vermeld.

Een voorbeeld dat natuurlijk in het boek niet mocht ontbreken was het verhaal over hoe Al Kooper zich binnenwurmde bij een opnamesessie in een poging mee te spelen op het album Highway 61 Revisited. Hij zat al klaar met zijn gitaar toen hij de gitaarvirtuoos Michael Bloomfield zich zag inspelen. Wetende dat hij daar niet tegenop kon moest hij iets anders bedenken en kroop achter het Hammondorgel. Na de opname, waarin Kooper telkens iets achter de andere muzikanten aanspeelde, liet Dylan bij het terugluisteren van de sessie het geluid van het orgel harder zetten. De kenmerkende sound van Like a Rolling Stone was geboren.

Door de enorme omvang van de publicatie is het geen boek om achter elkaar uit te lezen. De inleidende passages bij ieder album zijn daar echter wel geschikt voor, om zo een mooi chronologisch beeld te krijgen van de evolutie van het werk van de artiest. Een andere mooie manier is om de stukken over de nummers te lezen terwijl je de muziek op de achtergrond draait. De tekst gaat dan beslist meer leven. Het mag duidelijk zijn dat Guesdon en Margotin met dit boek een prestatie van formaat hebben geleverd, zowel door het opdiepen van allerlei triviale details over het werk van Dylan, heerlijk voor de fan, als in het creëren van een overzichtelijk en inhoudelijk solide overzichtswerk van de muzikale carrière van His Bobness. Een aanrader voor iedere liefhebber van goede muziek!

Wouter van Dijk