Recensent: Wouter van Dijk

De Essex Dogs. Crécy trilogie deel 1, Dan Jones

Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2023
ISBN 9789401919777

Paperback, met kaart
400 pagina’s
€ 15,00 (tijdelijk afgeprijsd van 24,99)

Crécy en de Honderdjarige Oorlog

Dan Jones kennen we inmiddels allemaal als succesvolle schrijver van middeleeuwse nonfictie, waarbij hij voor het grote (Britse) publiek populaire onderwerpen als de kruistochten, de tempeliers, de Magna Carta en verschillende Britse koningsdynastieën. Onlangs verscheen nog een boek van zijn hand over de in Engeland zeer bekende ‘Peasants’ Revolt’ van 1381. Kortom een historicus die door zijn vlotte pen de interessante middeleeuwse geschiedenis voor een breed publiek tot leven brengt.

Jones blijft zijn blik verbreden, want vorig jaar verscheen zijn eerst historische roman in een Nederlandse vertaling, De Essex Dogs. Natuurlijk speelt ook dit boek in de middeleeuwen, en wel aan het begin van de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk, of beter gezegd tussen de Engelse koning Edward III en de Franse koning Philippe VI, want de landsgrenzen waren destijds nog niet zo afgebakend als tegenwoordig. Sinds de verovering van Engeland door Willem de Veroveraar in 1066 bezaten de Engelse koningen grote gebieden in het Franse koninkrijk, maar waren daarvoor leenplichtig aan de Franse koning. Die ongelijke relatie tussen koningen leidde tot conflicten en de start van de Honderdjarige Oorlog.

In Jones’ roman staat een troepje vechtersbazen centraal dat zich de Essex Dogs noemt, de Honden van Essex. Ze vechten voor geld, om te overleven, maar in het heetst van de strijd vooral voor elkaar. We volgen de groep vanaf de landing van het Engelse invasieleger op de Noordfranse kust in juli 1346 tot aan de Slag bij Crécy zo’n anderhalve maand later. In de campagne weet Jones op een mooie manier de eentonigheid van het soldatenleger te vangen, dat de regel was tussen de momenten van actie bij het bestormen van een stad of het uitvechten van een veldslag. We leren onder andere Loveday kennen, min of meer de aanvoerder van de troep, een wat oudere man die gaandeweg het boek steeds meer tot de conclusie komt dat het rauwe soldatenleven hem gaat tegenstaan, daarnaast enkele boogschutters Tebbe en Thorp, natuurlijk onvermijdelijk in een Engels leger uit die tijd en bijvoorbeeld Romford, een jongeling die goed met een boog overweg kan maar vanwege een trauma uit zijn jeugd ook verslaafd is aan verdovende middelen die hij wanneer hij de mogelijkheid maar ziet uit apotheken steelt. Met dergelijke details weet Jones het verhaal ook actueel te maken en dichtbij te brengen voor de lezers van de 21^e eeuw. Psychische problematiek als geweldstrauma’s of verslavingen zijn van alle tijden, al is daar via historische studies moeilijk de vinger op te leggen. Via historische romans en de grotere vrijheid daarbij is dat gemakkelijker.

Waar Jones minder in slaagt is de gruwelijkheid en angst die gepaard gaat met het ten oorlog trekken over te brengen aan de lezer. Weliswaar passeren hier en daar bloederige details de revue maar het zijn toch vooral de spanning en oorlogsdrift bij de personages die de overhand hebben in de passages over gevechten. Wat dat betreft weet een schrijver als Bernard Cornwell in bijvoorbeeld zijn reeks The Saxon Stories / Last Kingdom serie de psychologie van het middeleeuwse man-tegen-man-gevecht invoelender en doordringender over te brengen. Desondanks geeft het boek een boeiend en vlot leesbaar inkijkje in een middeleeuws leger op campagne, met alle praktische problemen die daarmee gepaard gingen. Denk daarbij aan opstoppingen en onderbrekingen, gedoe met bevoorrading, en onderlinge vetes binnen het leger. Zo raken de honden van Essex in een vete verwikkeld met een compagnie medestrijders uit East Anglia, waaraan ongetwijfeld nog een staartje zit aangezien dit boek deel 1 betreft van een trilogie. De climax van het boek wordt gevormd door de Slag bij Crécy, waarbij het door de Fransen opgejaagde Engelse leger een onverwachte grote overwinning boekt. Het verhaal gaat verder in het onlangs gepubliceerde tweede deel van de reeks, waarbij de moegestreden ‘Dogs’ Calais moeten zien te veroveren om overzee terug te kunnen keren naar Engeland.

De Essex Dogs is een boeiende, vlot leesbare en historisch interessante roman, en het eerste deel doet zeker uitkijken naar het vervolg.

Wouter van Dijk