Morgen is het 9 september, op die dag werd in 1839 Maria Catharina Swanenburg geboren, oftewel ‘Goeie Mie’. De zaak ‘Goeie Mie’ staat bekend als een van de meest sensationele moordzaken uit de Nederlandse geschiedenis. Mie Swanenburg werkte als wasvrouw en stond bekend als de behulpzame buurvrouw die vaak op kinderen en zieken paste, vandaar haar bijnaam ‘Goeie Mie’. Mie begon rond 1880 met het stelselmatig vergiftigen van haar buurtgenoten en familieleden.

Doordat Mie altijd erg hulpvaardig was en ook behulpzaam was bij het sluiten van begrafenisverzekeringen bleven haar moorden lange tijd onopgemerkt. Op 14 december 1883 viel haar laatste moord op tijdens een lijkschouwing, deze had ze op 8 december 1883 gepleegd. Alle drie de lijken van de familie Frankhuizen werden onderzocht, ook werden zo’n dertien lijken opgegraven voor onderzoek. Hieronder bevonden zich ook de lijken van Mie’s ouders en andere familieleden. Swanenburg bekende enkele dagen na haar arrestatie de moord op de familie Frankhuizen, het gerechtelijk onderzoek dat volgde strekte zich uit tot meer dan negentig verdachte sterfgevallen.

Op 1 mei 1885 werd Swanenburg veroordeeld tot levenslange tuchthuisstraf. Drie gifmoorden waren bewezen, maar waarschijnlijk heeft ze geprobeerd in totaal 102 mensen te vergiftigen – 45 zijn ernstig ziek geworden, 27 zijn overleden. De strafzaak leidde ook tot een verzekeringszaak: de verzekeringsmaatschappijen wilden het geld terug dat ze aan Swanenburg hadden uitgekeerd. Aangezien zij moord niet in hun polis hadden uitgesloten, werden zij in het ongelijk gesteld.

Het proces rondom Goeie Mie leidde ertoe dat sommige praktijken werden veranderd. Zo werd het moeilijker om zware vergiften (zoals arsenicum) te kopen en het sluiten van verzekeringen op naam van een ander werd bemoeilijkt. Ook zorgde het proces ervoor dat artsen minder laks omgingen met de lijkschouwing van fondspatiënten uit arbeidersbuurten.

Vera Weterings

Lees ook het lemma van Goeie Mie in het Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland.

Ter ere van het 88ste lustrum van de Universiteit Leiden produceert het gerenommeerde Leidse muziektheatergezelschap De Veenfabriek een voorstelling over de Leidse gifmengster Goeie Mie tijdens de nacht van Kunst & Kennis op 19 september in de Leidse Schouwburg.