Nubië. Land van de zwarte farao’s

Recensent: Vera Weterings

Nubië. Land van de zwarte farao’s, onder redactie van Bastiaan Steffens RMA

WBOOKS i.s.m. Drents Museum en Museum of Fine Arts Boston, Zwolle 2018
ISBN 978 94 625 83061

Paperback, met illustraties in kleur en zwart-wit, literatuurwijzer en illustratieverantwoording.
168 pagina’s
€ 24,95

Nubië. Land van de zwarte farao’s

De tentoonstelling en het bijbehorende boek Nubië. Land van de zwarte farao’s vinden hun oorsprong in de traditie van het Drents Museum om weer een nieuw, spraakmakend project naar het museum te krijgen. Andere spectaculaire tentoonstellingen waren Het terracotta leger van Xi’an (2008), De Gouden Eeuw van China – Tangdynastie (2011), Vikingen! (2012), De Dode Zeerollen (2013-2014), Mummies (2014), Maya’s (2016), The Great Liao (2017) en Iran. Bakermat van de beschaving (2018). Voor Nubië. Land van de zwarte farao’s werd het eerste contact via LinkedIn gelegd naar aanleiding van een oproep van directeur Harry Tupan waarin hij collega-musea vroeg om tentoonstellingsideeën. De directeur van het Museum of Fine Arts in Boston reageerde waarna het eerste contact werd gelegd rondom de Nubische schatten die zich daar in het depot bevonden. Het museum bezit een grote collectie Nubische schatten door opgravingen die archeologen van het museum in Soedan hebben gedaan.

Voor de tentoonstelling zijn maar liefst 303 objecten van het Museum of Fine Arts naar het Drents Museum overgebracht en brengen zij samen het verhaal waarin de unieke combinatie van inheemse Nubische cultuur tezamen met de invloed van het oude Egypte centraal staat. De titel van zowel de tentoonstelling als het boek slaat op de Nubische farao’s die op de troon van Egypte zitten. In het boek is niet alleen aandacht voor de cultuurgeschiedenis van het gebied en de vondsten die er zijn gedaan, maar ook voor de Amerikaanse egyptoloog George Andrew Reisner (1867-1942) die een cruciale rol speelde in de ontdekking van het oude Nubië. Reisner ontwikkelde verschillende nummersystemen, hield expeditieboeken bij en zag fotografie als een essentieel onderdeel van een opgraving. Dit maakte hem tot één van de grondleggers van de moderne wetenschappelijke egyptologie. Reisner deed belangrijke opgravingen in de Ouderijkse begraafplaatsen rondom de drie piramides van Gizeh maar ook vondsten die van groot belang waren om het oude Nubië beter te begrijpen. De belangrijkste opgravingen waren in Kerma, Gebel Barkal en Meroë. Tijdens deze opgravingen vond hij duizenden objecten waaronder honderden topstukken waarvan een deel nu te zien is op de tentoonstelling omdat deze onderdeel zijn geworden van de collectie van het Museum of Fine Arts in Boston waar Reisner conservator was.

Ook Nederlandse archeologen hebben onderzoek gedaan in Nubië, dat was een opgraving van het Leidse Rijksmuseum van Oudheden in de periode 1963-1964 onder leiding van Egyptoloog Adolf Klasens. Tijdens de missie ontdekten de onderzoekers meer dan twintig gebouwen. Dit waren vooral huizen gebouwd van tichelsteen, oftewel ongebakken klei. In en om de gebouwen werden opslagkruiken, oventjes, maalstenen en talloze weefgereedschappen gevonden die werden gedocumenteerd. De vondsten zijn nu grotendeels in de Leidse collectie te vinden. Helaas is de opgravingsdocumentatie nooit verder uitgewerkt, een recent onderzoeksprojecten brengt daar binnenkort verandering in.

De verhalen over Nubië worden kracht bijgezet door de prachtige foto’s. Daarbij is de publicatie zeer helder en prettig geschreven. Hoewel het boek van de hand verschillende auteurs afkomstig is, merk je hier tijdens het lezen weinig van. De publicatie boeit en fascineert door deze toegankelijke introductie in de geschiedenis van het land van de zwarte farao’s. Daarbij zorgt het boek ervoor dat de verhalen over de Nubische monumenten en objecten bewaard blijven nu het erfgoed steeds meer bedreigd wordt.

Vera Weterings

De tentoonstelling Nubië. Land van de zwarte farao’s is nog tot en met 5 mei 2019 te bezoeken in het Drents Museum in Assen.