Over twee dagen is het weer Saint Patrick’s Day, een nationale feestdag in Ierland en gevierd in plaatsen over de hele wereld waar maar Ieren of hun afstammelingen wonen. En dat zijn er een hoop, Ieren zijn in de loop der jaren over de hele aardbol uitgezworven maar de meeste vertrokken naar de Verenigde Staten. Reden waarom de dag daar zo uitbundig gevierd wordt. Maar wie was deze Sint Patricius, ofwel Patrick, en waarom eert men hem op de zeventiende maart?
Sint Patricius is één van de vele heiligen die de rooms-katholieke kerk kent. Hij is samen met Sint Brigid en Sint Columbanus één van de drie belangrijkste patroonheiligen van Ierland, maar een Ier was hij niet. Hoe dat zat? Patrick werd vermoedelijk rond het jaar 385 geboren aan de Britse westkust, in het toentertijd laat-Romeinse Brittannia. De Romeinse heerschappij over het eiland was al danig afgekalfd en regelmatig vonden overvallen van overzee plaats door ongekerstende ‘barbaren’ uit Ierland. Tijdens één van deze overvallen werd de jonge Patrick, zo rond de zestien jaar oud, gevangengenomen en als slaaf meegevoerd naar Ierland. Gedurende de circa zes jaar dat hij gevangen zat werkte hij als herder op het groene eiland.
Wat we van Patrick weten komt voor een groot gedeelte door geschriften van zijn eigen hand. Het door hem geschreven religieuze traktaat Confessio en zijn brief aan de hoofdman-koning Coroticus bevatten ook persoonlijke informatie over de geestelijke. In de Confessio, bovenal een zeer persoonlijke geloofsbelijdenis, vertelt hij ook hoe hij tijdens zijn gevangenschap in Ierland door God aangeraakt werd en zijn opdracht ontving om te vluchten, om vervolgens terug te keren en de heidense Ieren het ware geloof te brengen. In de brief aan Coroticus en zijn soldaten verwijt hij hen het tot slaaf maken van christenen. Hierdoor hebben zij zichzelf buiten Gods genade gebracht en in feite zichzelf ge-excommuniceerd. Deze brief is van latere datum dan de Confessio, wanneer Patrick inmiddels al enige tijd bisschop is. De toon van de brief is er een met meer autoriteit, van een, nu figuurlijke, herder die over zijn kudde waakt.
Na Patricks vlucht uit Ierland werd hij priester, en keerde inderdaad terug naar Ierland om de Ieren te bekeren tot het christendom. Hij was hierin zeer succesvol, al is de aanname dat hij eigenhandig het hele land kerstende sterk overdreven. Vele legenden doen de ronde over zijn missietijd in Ierland. Zo zou hij de shamrock, het typische Ierse klavertje met drie blaadjes hebben gebruikt om het concept van de heilige drie-eenheid uit het christelijke geloof aan de heidenen duidelijk te maken. Een ander verhaal vertelt hoe Patrick alle slangen uit Ierland verjoeg. Zeventien maart wordt traditioneel gezien als zijn sterftedatum, rond het jaar 461. Zeker weten doen we dat echter niet. Vandaar dat Saint Patrick's Day op die dag gevierd wordt. De viering van de dag van Sint Patrick kreeg echter pas voet aan de grond in de zeventiende eeuw, en van een viering van de introductie van het christendom in Ierland is het tegenwoordig meer een feest geworden waarin Ierland zelf en de Ierse cultuur gevierd worden. Een prachtig feest, dat wel.
Wouter van Dijk