Het Hof van Nederland

het-hof-van-nederland_nl_3d_small_imageRecensent: Vera Weterings

Het Hof van Nederland, onder redactie van Liesbeth van Noortwijk

WBOOKS i.s.m. Dordrechts Museum, Zwolle 2015
ISBN 978 94 6258 083 1

Paperback met flappen, illustraties in kleur en zwart-wit
144 pagina's
€ 22.95

Het Hof van Nederland

Het Hof van Nederland is sinds 2015 de plek waar iedereen kennis kan maken met de geschiedenis van Dordrecht, voorheen kende Dordrecht nog geen historisch museum. Het is niet verwonderlijk dat juist voor Het Hof is gekozen voor zo’n museum. Het Hof, in het hart van historisch Dordrecht, is immers de plek waar in 1572 de Eerste Vrije Statenvergadering plaatsvond en in 1618 met de Synode van Dordrecht de plek waar besloten werd de Statenbijbel op de markt te brengen, waarmee een einde werd gemaakt aan een conflict binnen de protestantse kerk. Met de opening van het museum Het Hof van Nederland verscheen het gelijknamige boek. In deze publicatie wordt net als in het museum het verhaal van Dordrecht verteld aan de hand van archeologische vondsten, schilderijen, prenten, foto’s en archiefstukken.

De publicatie Het Hof van Nederland staat onder redactie van kunsthistorica Liesbeth van Noortwijk. Zij was werkzaam als educator voor het Rijksmuseum Amsterdam en het Dordrechts Museum. Sinds 2012 werkt zij als senior medewerker programmering voor het Dordrechts Museum, waaronder naast het Dordrechts Museum ook Huis Van Gijn, Het Hof en het Regionaal Archief Dordrecht vallen. Van Noortwijk schreef eerder mee aan Dordrechts Museum. De collectie. Het gebouw (2010) en Op reis met Van Gijn. Toerist in de negentiende eeuw (2014).

Het boek behandelt zowel de geschiedenis van het voormalige Augustijnenklooster dat zich op de plek van het huidige Hof bevond als de geschiedenis die het gebouw heeft doorgemaakt. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de verbouwing van het complex, de collectie en verschillende onderdelen van het Dordrechts Museum en de geschiedenis van de stad Dordrecht. Deze stadsgeschiedenis wordt net als in het museum behandeld in een zestal thema’s.

De publicatie is chronologisch opgebouwd en start bij het Dordtse Augustijnenklooster dat in 1275 door monniken werd opgericht op de plek van het huidige Hof. In het volgende hoofdstuk wordt verteld hoe het gebouw kort na het vertrek van de monniken van 19 tot en met 23 juli 1572 de Eerste Vrije Statenvergadering hield. Deze historische bijeenkomst werd georganiseerd door twaalf steden die in opstand waren gekomen tegen Spanje en door vertegenwoordigers van de adel, de watergeuzen en Willem van Oranje.  Het Hof werd toen vaker gebruikt voor overleg en ook als verblijfplaats voor Willem van Oranje. Na de dood van Willem van Oranje werd het Hof verbouwd tot vorstelijk verblijf voor de graaf van Leicester. Hierna deed het Hof achtereenvolgens dienst als vergader- en oefenplaats van de Heelhaaksschutters, vergaderlocatie van de ‘Chambre mi-partie’ en verblijfplaats van de Merchant Adventurers. Ook is een meelzolder voor de bakkerij van de diaconie lange tijd gevestigd geweest in het Hof. Na opheffing van de schutterij komt het Hofcomplex rond 1835 in bezit van de stad en werd de bovenzaal verhuurd aan het Tekengenootschap Pictura en de Vereniging Vak en Kunst. Na verhuizing van de school werd de Statenzaal enige tijd gebruikt als gymnastieklokaal. Na de verbouwing in de jaren 1970 deed het Hof dienst als locatie voor vergaderingen, concerten en tentoonstellingen. Sinds 27 april 2015 is het museum Het Hof van Nederland in het complex gevestigd.

In het daarop volgende hoofdstuk wordt uitgebreid stilgestaan bij de verbouwing van het complex. Bij het lezen van dit hoofdstuk is het handig de voorkennis te hebben over de geschiedenis van het Hof. Bij de verbouwing is de lange geschiedenis van Het Hof immers als uitgangspunt genomen. De historische elementen zijn zo veel mogelijk intact gelaten en de nieuwe elementen zijn duidelijk herkenbaar aangebracht zodat ze contrasteren met de historische. Hierdoor is het gebouw op een terughoudende manier gemoderniseerd zonder dat de historische gelaagdheid verloren is gegaan.

In 2007 werden de collecties van het Regionaal Archief en Monumentenzorg en Archeologie samengevoegd, in 2013 werden het Dordrechts Museum en het Regionaal Archief gefuseerd tot één organisatie en is nog maar sprake van één Dordtse collectie bestaande uit die van het Regionaal Archief, het Dordrechts Museum, Huis Van Gijn en Monumentenzorg en Archeologie. Het Dordrechts Museum richt zich op de kunstcollectie en dan met name de zeventiende- en achttiende-eeuwse schilderkunst. Huis Van Gijn stelt de collectie van voormalig bewoner en verzamelaar Simon van Gijn centraal. De archiefbronnen en archeologische objecten hebben grotendeels een plekje gekregen in Het Hof van Nederland waar zij samen met schilderijen en prenten het verhaal over de stadsgeschiedenis in kaart brengen.

Een specifiek hoofdstuk gaat in op de totstandkoming van de inrichting van Het Hof van Nederland. Er is gekozen voor een vaste route om een heldere verhaallijn aan te kunnen houden. Zo wordt begonnen bij de Middeleeuwen, bezoekers dalen vervolgens af naar de keldergewelven met voorwerpen uit de oudste geschiedenis van de stad. De tentoonstelling is grofweg chronologisch ingedeeld, maar met name thematisch ingestoken. Zo zetten thema’s met kernachtige namen de verhaallijn kracht bij, denk aan namen als De Storm en De Vrijheid. Zo wordt in het Hof wordt een beeld geschetst van de gouden tijd van Dordrecht als machtige handelsstad, de verwoestende Sint Elisabethsvloed, en de industrialisatie in de 19de en 20ste eeuw. Hoewel in Het Hof van Nederland de gehele geschiedenis van het gebouw en de stad Dordrecht aan bod komen, ligt de nadruk op de twee belangrijkste gebeurtenissen, te weten de Eerste Vrije Statenvergadering en de Synode van Dordrecht. De historische verhalen worden verteld met objecten, digitale projecties, audio en film. Deze multimediale benadering is gekozen om de bezoeker actiever deel te laten nemen aan de presentatie. Na dit inleidende hoofdstuk over de gekozen presentatie van de stadsgeschiedenis, worden één voor één de thema’s behandeld die ook in het museum gekozen zijn om de historie te vertellen.  Het boek is rijk geïllustreerd waardoor de geschiedenis net als in het museum zelf meer tot leven wordt gebracht.

Het Hof van Nederland is een zeer compleet museumboek waarin naast aandacht voor de collectie ook uitgebreid aandacht is voor het gebouw. Opmerkelijk is de aandacht die besteed wordt aan de uitleg over de keuzes van de verbouwing en inrichting van het huidige museum. De lezer krijgt hierdoor veel inzicht in de keuzes die het museum de afgelopen periode heeft moeten maken. Voor wie het museum heeft bezocht en hier thuis nog eens van na wil genieten, is dit boek zeker een aanrader. Daarnaast biedt het boek ook een erg toegankelijk geschreven geschiedenis over de stad Dordrecht. Kortom een prachtig boek over bijna 800 jaar Dordrecht.

Vera Weterings

One thought on “Het Hof van Nederland

  1. Pingback:

Comments are closed.