Recensent: Vera Weterings
Mythologie, Hugo Koning
Amsterdam University Press, Amsterdam 2015
ISBN 9 789089 649140
Paperback, met index
144 paginas
€ 9,95
Mythologie
Mythologie is verschenen in de reeks Elementaire Deeltjes van Amsterdam University Press (AUP). Deze reeks bestaat sinds april 2014 en bestaat deels uit vertalingen van de serie Very Short Introductions van Oxford University Press en deels uit boeken die speciaal voor deze serie door Nederlandse experts zijn geschreven. Hoewel in de Very Short Introductions serie Myth (2014) van Robert Segal is verschenen, is toch gekozen om voor de Elementaire Deeltjes serie geen vertaling te gebruiken, maar de Nederlandse classicus Hugo Koning een geheel nieuw boek te laten schrijven, deels wel gebaseerd op het werk van Segal. Koning is docent Griekse en Latijnse Talen en Culturen aan de Universiteit Leiden en geeft daarnaast Grieks en Latijn op het Stanislascollege in Delft. Mythologie is verschenen als 32ste deeltje in de reeks. Per jaar verschijnen er ongeveer twintig deeltjes.
Het idee achter de Elementaire Deeltjes is dat ze op een zeer toegankelijke manier antwoord geven op de vraag ‘hoe zit dat nou eigenlijk?’. Het doel van de reeks is om via prettig leesbare teksten met goed onderbouwde, wetenschappelijke inhoud op een snelle manier van alles te weten te komen over een specifiek onderwerp. De lezer van Mythologie zal hierin niet worden teleurgesteld. Het compacte boekje biedt een overzicht van de geschiedenis van de mythologie waarin de theorieën van de verschillende geleerden op thematische wijze zijn ondergebracht. Zo behandelen de hoofdstukken ieder een bepaalde stroming of invalshoek. Binnen dit hoofdstuk wordt ieder thema chronologisch behandeld zodat de lezer een duidelijk beeld krijgt hoe de stromingen vorm kregen. Het laatste hoofdstuk wijkt af van de andere hoofdstukken, hierin geeft Koning per hoofdstuk suggesties voor literatuur mocht de lezer geïnteresseerd zijn zich in specifieke onderwerpen verder te verdiepen.
Zoals gezegd, gaat dit Elementaire Deeltje over de geschiedenis van de mythologie. Dat betekent dat de mythen an sich niet behandelt worden. Koning zorgt er in zijn inleiding direct voor hier geen verwarring over te laten ontstaan. Zo legt hij uit dat het woord ‘mythologie’ twee betekenissen kent. De eerste betekenis is die van ‘een verzameling van mythen’. De tweede betekenis is de studie van die mythen. Deze twee definities van ‘mythologie’ geven echter geen antwoord op de vraag wat een ‘mythe’ is. Koning brengt dit probleem in zijn inleiding ook aan de orde en wijst de lezer op de twee problemen die een betekenis voor deze definitie met zich meebrengt. Allereerst zijn mythologen het niet eens over wat een mythe is, niet zelden worden definities gehanteerd die het best bij de eigen theorie passen. Ten tweede is mythe zo’n breed concept dat een definitie die de lading goed dekt, niet in één zin kan, maar een halve pagina in beslag neemt, zodat het eerder een beschrijving dan een definitie is. Koning kiest in zijn boek voor de volgende beknopte definitie: een traditioneel, vaak onlogisch verhaal over bovenmenselijke wezens in een niet-historische tijd, dat door de leden van de gemeenschap als heilig wordt beschouwd en fundamenteel is voor hun identiteit en cultuur.
“Wie dit boekje heeft opgepakt in de hoop daarin uitgebreid de mythen van Egyptenaren, Indiërs, Vikingen, Indianen, Grieken en Sumeriërs na te lezen, kan het beter weer wegleggen. Dit boekje gaat namelijk over (…) de wetenschappelijke studie van mythen.” (p. 7)
In Mythologie geeft Koning een duidelijk beeld van de manier waarop men vanuit verschillende disciplines de mythen heeft bestudeerd; van psychologisch tot ritualistisch oogpunt en van religieus tot structuralistisch perspectief. Hierbij wijst Koning erop dat het opvallend is dat halverwege de negentiende eeuw specialisten uit allerlei disciplines zich op de mythen stortten: classici, antropologen, taalkundigen, historici, theologen en folkloristen. Echter de oudste mythologen ter wereld waren de Grieken zelf, die al vroeg historische verklaringen voor hun mythen probeerden te zoeken.
Koning slaagt er in Mythologie in om een complex onderwerp als de studie van mythen op heldere wijze te verwoorden in een zakformaat boekje. Bovendien krijgt hij het voor elkaar om in weinig woorden en in een min of meer chronologische volgorde de fascinerende inzichten die de afgelopen anderhalve eeuw in de academische discipline bereikt zijn neer te pennen.
Vera Weterings
Pingback:
Mythen moet je niet geloven |
Pingback:
Het belang van Klassieke Literatuur en intrigerende cultussen |