Recensent: Vera Weterings

The Great Liao. Nomadendynastie uit Binnen-Mongolië (907-1125) onder redactie van Vincent van Vilsteren

WBOOKS i.s.m. Drents Museum, Zwolle 2017
ISBN 9 789462 581920

Paperback, met illustraties in kleur en zwart-wit, literatuur en illustratieverantwoording.
168 pagina’s
€24,95

The Great Liao

Vóór 1950 was alle kennis van de Liaodynastie gebaseerd op historische teksten waarin de cultuur en de gebruiken van het Liao-volk werden beschreven. Afbeeldingen waren toen nauwelijks beschikbaar, ook waren er toen nog weinig archeologische vondsten uit de Liao-tijd bekend. Dat is de laatste decennia flink veranderd. Archeologen hebben tal van opgravingen uitgevoerd waarbij vele tempels, nederzettingen en graven uit de Liao-tijd zijn ontdekt en grondig zijn onderzocht. Deze archeologische ontdekkingen brachten een keur aan vondsten, wandschilderingen en beeldhouwwerken met zich mee die er inmiddels voor hebben gezorgd dat ons beeld van het Liao-volk flink is verlevendigd sinds de jaren 1950.

De ontdekking en bestudering van omvangrijke graven en tombes in de Chinese provincies van Binnen-Mongolië en Liaoning geven een objectiever beeld van de bestuurlijke elite dan zoals dat uit de Chinese teksten naar voren komt. Zo bevat de belangrijkste schriftelijke bron, de Chinese Liaoshi, ook wel bekend als De geschiedenis van de Liao een geschiedschrijving over de Liao. Kanttekening bij de tekst is dat deze uit 1344 stamt, ruim twee eeuwen na de ondergang van de Liao-dynastie (907-1125). Daarnaast dragen ruïnes van steden met paleizen en marktplaatsen bij aan een beter begrip van de Khitansamenleving en de buitengewone en pragmatische dualistische bestuursvormen van de Liao. Met name de vondst van het graf van Prinses Chen en haar prins-gemaal uit 1018 hebben een schat aan informatie met zich meegebracht. De vondst werd gedaan in 1986, het was voor het eerst dat duidelijk werd met hoeveel pracht en praal iemand uit de keizerlijke familie van de Liaodynastie werd begraven. Daarbij was het ook de eerste keer dat een graf van iemand van de Liaodynastie ongestoord kon worden opgegraven. Het gaf was nog volledig intact en dat zorgde ervoor dat archeologen een grote sprong voorwaarts konden maken wat betreft de kennis van het nomadische volk. De mooiste vondst uit het graf is het campagnebeeld van de tentoonstelling in het Drents Museum: het gouden masker van de prinses van Chen.

De tentoonstelling The Great Liao in het Drents Museum is er één die past in het rijtje blockbuster-tentoonstellingen die het museum in Assen de afgelopen jaren heeft neergezet. Andere spectaculaire tentoonstellingen waren Vikingen! (2012), De Dode Zeerollen (2013-2014), Mummies (2014) en Maya’s (2016). Opnieuw is het Drents Museum erin geslaagd om een archeologische prachtcollectie naar Nederland te halen en wel die van de Liaodynastie. De tentoonstelling The Great Liao is bovendien de derde grote tentoonstelling uit China die het museum organiseert, na Het terracotta leger van Xi’an (2008) waarbij maar liefst vijftien levensgrote terracottafiguren naar Nederland werden gehaald en de tentoonstelling De Gouden Eeuw van China – Tangdynastie (2011). Hoewel de fervente museumbezoeker inmiddels gewend is aan tentoonstellingen van dit niveau in Assen, wil het museum in het voorwoord toch nog verduidelijken waarom dergelijke tentoonstellingen in het Drents Museum worden georganiseerd. Annabelle Birnie, directeur van het Drents Museum, legt hier uit dat het Drents Museum aan de weg timmert met internationale archeologische tentoonstellingen en dat dit past binnen de missie van het museum. Het museum wil namelijk een blik op de wereld bieden waarbij het zwaartepunt ligt op de archeologie. De archeologische blockbusters worden daarbij afgewisseld door andere speerpunten van het tentoonstellingsbeleid dat naast archeologie ook kunst uit de periode 1885-1935 en het Hedendaagse Realisme centraal heeft staan. Dit beleid heeft de eigen collectie als uitgangspunt en probeert deze zo veel mogelijk in een internationale context te plaatsen.

De tentoonstelling en bijbehorende publicatie The Great Liao wil mensen kennis laten maken met een nomadenvolk dat uitgroeide tot supermacht in Azië en zich uitstrekte over ruim vierduizend kilometer. Op de tentoonstelling waant de bezoeker zich op de uitgestrekte steppe van Centraal Azië en komt men in aanraking met Liao-schatten die niet eerder in Nederland te zien waren. In de publicatie worden het Liao-volk en zijn gebruiken aan de hand van archeologische vondsten en teksten uitgebreid onder de loep genomen in een heldere tekst met aanvullend beeldmateriaal. De prachtige paginagrote foto’s van de vondsten brengen de cultuur tot leven en laten de lezer kennismaken met allerhande objecten uit de Liao-cultuur. Zo wordt bijvoorbeeld aandacht besteed aan de ronde yurt-tenten en het gereedschap voor de jacht, maar ook aan tekeningen in inkt en schilderingen in kleur die ons informeren over de fraaie tuinen van het volk.

Al met al is het rijk geïllustreerde boek een prachtig naslagwerk voor iedereen die zich interesseert voor dergelijke historie, archeologie en cultuur. De publicatie geeft de lezer een uitgebreide introductie in de geschiedenis van de Liao-dynastie. In de publicatie wordt niet alleen ingegaan op de hofcultuur, maar ook op de religieuze gebruiken en grafcultuur. Kortom, The Great Liao is een bijzonder fraai verzorgde tentoonstellingspublicatie zoals we die van WBOOKS en het Drents Museum gewend zijn.

Vera Weterings

De tentoonstelling The Great Liao. Nomadendynastie uit Binnen-Mongolië (907-1125) is nog tot en met 29 oktober 2017 in het Drents Museum in Assen te bezoeken.