Het fenomeen museumnacht bestaat sinds 2000 en is inmiddels uitgegroeid tot een programma dat steeds meer steden hebben geadopteerd. Het is een laagdrempelige manier om mensen op een verrassende wijze met kunst en cultuur in aanraking te laten komen. Dit jaar werd in Amsterdam de negentiende editie van de Museumnacht georganiseerd. Op zaterdag 3 november openden ruim vijftig Amsterdamse musea hun deuren om het publiek kennis te laten maken met kunst en cultuur. Met meer dan 250 verschillende activiteiten was er een ruime keuze en voor ieder wat wils. Het was te veel voor één nacht, maar een goede gelegenheid om van de verschillende locaties de sfeer te proeven en later nog eens terug te keren. Om te zorgen dat je zoveel mogelijk kon meemaken en met zoveel mogelijk instellingen kennis kon maken was er ook gezorgd voor vervoer. Naast entree tot de instellingen, kon je op de Museumnacht ook gratis gebruikmaken van busjes.

De nacht werd feestelijk afgetrapt op het Open Pleyn van Het Scheepvaartmuseum met een bijzonder optreden in het teken van water van visual artist Heleen Blanken, performancecollectief La Isla Bonita, de sfeervolle brassband Gallowstreet, zangeres Sarah-Jane en als kers op de taart de parademakers van Pretvormer. Met swingende muziek en bijzondere zeedieren op het plein werd zo de nacht al dansend ingeluid. Ook wenste burgemeester Femke Halsema iedereen veel plezier toe tijdens haar openingswoord.

Na afloop van deze gezellige opening bleef het plein een dansvloer en verspreidde het publiek zich naar de diverse activiteiten in het museum, zoals de love boat karaoke en de Topstukkenrondleiding. Deze rondleiding ging langs de hoogtepunten uit de collectie die ook zijn terug te vinden in het boek over de honderd iconen uit de collectie dat we eerder recenseerden: Het Scheepvaartmuseum, verhalen over de zee in 100 iconen onder redactie van Elisabeth Spits. Ook hadden bezoekers van de Museumnacht voor de laatste keer de kans een kijkje te nemen bij de atlassen uit de museumcollectie, waar we eerder de blog ‘een collectie van wereldformaat’ over schreven. De redactie koos ervoor om zich te laten onderdompelen in fascinerende verhalen over de pareltjes uit de scheepsbibliotheek. Hier deelde conservator Diederick Wildeman zijn kennis over scheepsbibliotheken, leessalons en scheepsromances.

Na het bezoek aan het Scheepvaartmuseum vervolgden de redactieleden hun weg naar het Verzetsmuseum waar de avond in het teken stond van de tentoonstelling Explosiegevaar!, waarover eerder een blog op onze site verscheen. Naast muziek, drank en hapjes, was er een petje-op-petje-af-quiz over het onderwerp van de tentoonstelling: de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister in 1943. De winnaar van de quiz ontving een speciale Explosiegevaar-tas met inhoud. Ook stond er voor de deur een ouderwetse DAF brandweerauto, omdat de brandweer het verzet hielp na de aanslag in 1943 door eerst de brand te blussen met te weinig water, om vervolgens de boel compleet te 'verzuipen', met extra waterschade aan de papieren tot gevolg. Zo werden persoonsgegevens vernietigd die door de nazi’s werden gebruikt om Joden, verzetsmensen en dwangarbeiders op te pakken.

Het bezoek aan het Verzetsmuseum werd opgevolgd door een kennismaking met Micropia. Dit museum dat bij dierentuin Artis hoort laat je kennis maken met de wonderlijke wereld van het kleinste leven op aarde: de microben. Aan de hand van diverse opstellingen leerde je meer over deze miniwezentjes en de meest bizarre omstandigheden waarin ze leven. Naast dit jonge zusje van de dierentuin bezochten we als redactie ook de onderwaterwereld in het Artis-Aquarium. In deze 1,3 miljoen liter water keken we onze ogen uit bij de meest sierlijke tropische soorten zoals de regenboogvis, en meest kleurrijke koraalsoorten, maar ook angstaanjagende dieren zoals de roodbuikpiranha en haaien.

Om in de natuurlijke sferen te blijven volgden we het bezoek op door een wandeling door de tuin van de Amsterdamse hortus botanicus. Hier konden we op nachtelijke safari langs prehistorische naaldbomen en oeroude palmen. Ook leerden we meer over natuur in de buurt tijdens een van de mini-colleges in de kassen.

Na deze onderdompeling in de natuur was het weer tijd om wat cultuur te snuiven. Hiervoor deden we de Hermitage Amsterdam aan. Dit museum stond geheel in Italiaanse sferen naar aanleiding van de wonderschone tentoonstelling Classical Beauties. In deze tentoonstelling stond de adembenemend mooie kunst uit de Canova-collectie centraal met als absoluut hoogtepunt het topstuk De Drie Gratiën. Maar ook de overige werken op de tentoonstelling van kunstenaars Thorvaldsen, Mengs, Kauffman en Batoni waren uitermate verfijnd. Deze kunstenaars zochten en vonden overduidelijk de ultieme perfectie. Zo waande je je als bezoeker even op een Italiaanse Grand Tour, mede omdat op het binnenplein van het museum vrolijke pizzabakkers voor de inwendige mens zorgden. Daarnaast was er een inhoudelijk Italiaans programma in het Auditorium, waar je ook zelf aan de slag kon in een workshop waarin je kon leren koken zoals de Romeinen dat deden onder het genot van Italiaanse muziek en een gevaarlijk drankje bij de Poëziebar. Het bereiden van de poëtische absint duurt exact zo lang als het voordragen van één sonnet.

Het laatste museum dat de redactie tijdens de Museumnacht aandeed was de Embassy of the Free Mind, de voormalige Ritman Library. Deze museumbibliotheek is tevens een platform voor het vrije denken en heeft een diverse collectie boeken, afbeeldingen en documenten, onder andere over alchemie. Om die collectie beter te leren kennen was er speciaal voor de Museumnacht een speurtocht uitgezet binnen het thema fabeldieren.

Zo was het cirkeltje rond, waar de avond startte bij Het Scheepvaartmuseum met zijn scheepsbibliotheek eindigde de redactie de avond bij de museumbibliotheek van de Embassy of the Free Mind. Het was een feestelijke avond met verrassende kennismakingen met diverse collecties. Uiteraard konden niet alle deelnemende instellingen bezocht worden, maar gelukkig kunnen bezoekers van de Museumnacht met hun polsbandje nog een keertje terugkomen naar een Amsterdams museum naar keuze. Dat kan de redactie van harte aanbevelen!

Vera Weterings