De redactie tipt 10 activiteiten Romeinenweek

De vijfde editie van de Nationale Romeinenweek staat voor de deur. Aanstaande zaterdag zal de Romeinenweek los barsten en zijn er van 28 april tot en met 6 mei door het hele land activiteiten voor jong en oud in het teken van de geschiedenis van de Romeinse tijd in Nederland. Tijdens deze week is het doel mensen te prikkelen zich te verdiepen in Romeinse geschiedenis. Dit jaar gaat dat aan de hand van het thema mobiliteit ´op reis met de Romeinen´. Hieronder tien tips van de redactie. Uitgebreide informatie en andere activiteiten zijn te vinden op de website van de Romeinenweek.

1. Nacht van de Romeinen

Museum Het Valkhof opent zaterdag 28 april van 19.30 tot 02.00 uur de deuren voor de allereerste editie van de Nacht van de Romeinen. Laat je in het museum verrassen door theater, muziek, kunst, cabaret, mode, graffiti, games en veel meer. Ga bijvoorbeeld mee met een rondleiding in het donker langs historische schatten, volg een workshop van een echte meester-steenhakker doe een cursus zwaardvechten of Romeins modeltekenen. Verder geeft de Radboud Universiteit lezingen over wat er ‘s nachts gebeurde in het Romeinse Rijk en lopen in het hele museum Romeinen rond voor een praatje of een goed gesprek. Uiteraard is er ook een Romeinse taverne met pullen bier en kelken wijn en lekkere muziekjes. Het belooft een groot feest te worden: party like it’s 99 A.D.!

2. Romeinen in NIGRVM PVLLVM

De Romeinenweek wordt zaterdag 28 april in het limesbezoekerscentrum NIGRVM PVLLVM geopend door de wethouder van Alphen aan den Rijn. Op de plek van het bezoekerscentrum werden ruim veertig jaar geleden de wereldberoemde Zwammerdamschepen ontdekt. In het bezoekerscentrum dat is geïntegreerd binnen de zorginstelling Ipse de Bruggen wordt het verhaal gepresenteerd van de ontdekking van de wereldberoemde Zwammerdamschepen. Ook zijn op het terrein de contouren van het Romeinse hoofdkwartier, de principia, met steen zichtbaar gemaakt. Door middel van andere markeringen, zoals vlaggen, palen en populieren, wordt de omtrek van de rest van het Romeinse legerkamp, castellum, ook steeds duidelijker. Na de opening om 11.00 uur is het tijd voor een Romeins feestje met rondleidingen door het bezoekerscentrum en de Castellumtuin. Er zijn gevechten met gladiatrixen van Verus Historia. Ook is ArcheoHotspot aanwezig met een Romeins kampdorp, vicus, waar iedereen kan helpen met het opgraven van Romeins aardewerk, dierenbotten en andere vondsten. Verder is er een Romeinse Uit-Markt in grand café De Haven en meer.

3. Romeinse Badhuisdag in Heerlen

In Heerlen bevinden zich in het Thermenmuseum de restanten van een Romeins badhuis, thermen. Het is het best bewaarde Romeinse (publieke) badgebouw van Nederland. Naast het badhuis zijn meer restanten van Romeins Heerlen, Coriovallum, teruggevonden. Zo zijn er in het museum ook diverse gebruiksvoorwerpen uit Coriovallum te bewonderen. Tijdens de Romeinse Badhuisdag op zondag 29 april zijn er extra activiteiten in het museum. Zo kun je genieten van een heerlijke Romeinse massage, of een workshop Romeins badderen volgen. Ook wordt er verteld over de Romeinse keuken en eetgewoontes en zijn er Romeinse hapjes te proeven. Verder zijn er rondleidingen door het museum en kan de nieuwe 3D-lichtvoorstelling worden bekeken. Tot slot is het mogelijk om de expositie Open en Bloot te bezoeken, hier leer je meer over de rol van het badhuis in het Romeinse stadsleven.

4. Archeologisch Park Matilo

Het Archeologisch Park Matilo is te vinden tussen de wijken Roomburg en Meerburg in Leiden op de plek waar in het begin van onze jaartelling de Romeinen het fort castellum Matilo bouwden. De restanten van het fort bevinden zich onder het park, in afwachting van betere archeologische technieken blijft alles voorlopig onder de grond. Om toch iets van het Romeinse verleden zichtbaar te maken, is een park aangelegd met als middelpunt het fort. De hoge aarden wallen met wachttorens wekken het tot leven. Daarnaast is het park omringd door tuinen, waaronder een Romeinse, maar ook een Middeleeuwse tuin, de Stadstuinen, de Wijngaard van Chateau Matilo en de Schooltuin. Op zondag 29 april kunnen bezoekers tussen 12.00 en 16.00 uur in Park Matilo luisteren naar b(l)oeiende verhalen over het Romeinse leger, de Limes maar ook over land- en tuinbouw door de eeuwen heen.

5. Tempel | Kerk Museum Elst

In de Grote Kerk van Elst zijn resten van twee Romeinse tempels en Middeleeuwse kerken te vinden. De eerste Romeinse tempel werd bijna tweeduizend jaar geleden aan de grens van het Romeinse Rijk gebouwd, de tweede grotere tempel volgde een aantal decennia later. Op diezelfde plaats bouwden Middeleeuwers eeuwen later ook een kerk. De aanwezigheid van restanten van Romeinse tempels en van opeenvolgende kerkgebouwen op één plek is uniek voor Nederland. Tijdens de Romeinenweek kun je in de weekenden onder begeleiding van een gids meer te weten komen over de tempels langs de Romeinse grens en de christelijke bouwwijze van de Middeleeuwers. Tijdens een bezoek aan de kerk kun je in de zijbeuk vitrines met archeologische objecten bekijken. Onder het schip vind je de fundamenten van twee Gallo-Romeinse tempels en onder het koor die van Middeleeuwse kerken en een graf uit de tiende eeuw.

6. Romeinse Katakomben

Tijdens de Romeinenweek kun je een bezoek aan de Romeinse Katakomben combineren met een Romeinse Lunch bij Gasterij Koningswinkelhof, gelegen aan de Plenkertstraat 59. De Romeinse Katakomben werden in opdracht van Jan Diepen door de beroemde architect Pierre Cuypers uitgevoerd. Jan Diepen was de zoon van een welgestelde textielfabrikant uit Tilburg met een passie voor archeologie en vroegchristelijke begraafplaatsen. Hij was onder de indruk geraakt van de catacomben in Rome en besloot om in Valkenburg nabij zijn buitenverblijf ‘Villa Alpha’ in de Heidegroeve de Romeinse catacomben te reconstrueren. Voor de realisatie van het project werden blokbrekers met meetlat, blocnote en potlood naar Italië gestuurd om de ondergrondse begraafplaatsen op te meten, dit gebeurde tot op de millimeter nauwkeurig. Kunstenaars en decorschilders brachten talrijke fresco’s en beeldhouwwerken aan. Op 12 juli 1910 werden de Romeinse Katakomben opengesteld voor publiek. Uniek aan de catacomben in Valkenburg is dat de schilderingen hier beter bewaard zijn gebleven dan in Rome zelf: in de mergelgrotten zijn de klimatologische omstandigheden beter dan in de tufsteengrotten in Italië, waardoor de fresco’s langer goed blijven. Dit heeft tot gevolg dat de catacomben in Valkenburg van historisch belang zijn voor de oorspronkelijke catacomben in Rome. Zo werden de reconstructies in Valkenburg gebruikt voor de reconstructie van de Catacomben van Sint Priscilla in Rome. Deze zijn sinds 2013 weer open voor publiek.

7. Romeinenmiddag Museum Kasteel Wijchen

Museum Kasteel Wijchen organiseert donderdag 3 mei van 13.00 tot 16.30 uur een Romeinenmiddag voor het hele gezin met allerlei activiteiten: van Romeinse bordspellen tot scherven plakken en van verkleden als Romeinse soldaat of dame tot een bezoek aan de tentoonstelling Wachter van het Noorden. In deze tentoonstelling is de vondst van de resten van een Romeinse villa in Wijchen als uitgangspunt genomen. In de tentoonstelling krijgt de bezoeker een impressie van de inrichting van de villa. Ook zijn diverse vondsten uit de villa te bewonderen samen met andere grafvondsten uit de buurt van de villa.

8. Romeins Cuijk

Het Brabantse dorp Cuijk was in de Romeinse tijd een belangrijke strategische nederzetting. De invloed van de Romeinen is nog steeds zichtbaar, zo kun je de restanten bekijken van de Romeinse brug over de Maas of een wandel- of fietstocht maken over de Romeinse weg. Deze route heet de Via Valentiniana en is genoemd naar de Romeinse keizer Valentinianus die veel investeerde in de infrastructuur en in 368 na Christus een bezoek bracht aan Ceuclum, het huidige Cuijk, om zijn werk te inspecteren. Verder kun je het Romeinse Museum Ceuclum bezoeken dat is gehuisvest in een vijfhonderd jaar oude kerktoren. In het museum vindt je naast een Romeinse collectie ook vondsten uit de prehistorie en middeleeuwen. Net buiten het museum, achter Maasstraat 17, is een Romeinse tuin te vinden. Hier staan een aantal Romeinse bouwfragmenten opgesteld met toelichtingen over hun oorspronkelijke functie. Het bijzondere van deze objecten is dat de meesten gevonden zijn in de Maas. In de tuin is tevens een bijzonder altaarbeeldje van Mercurius, de Romeinse god van de handel, te zien. Dit beeldje werd gevonden in de Grotestraat.

9. Romeinendag Castellum Hoge Woerd

Museum Hoge Woerd organiseert op zondag 6 mei de Romeinendag met als thema mobiliteit. Tijdens deze dag kun je een ritje maken in een Romeinse reiswagen, een boot maken met bamboestiek of op stap met een archeoloog. Ook is het mogelijk om een Romeins kampement te bezoeken, of het vrachtschip De Meern 1 in het museum te bewonderen. Verder vindt die dag ook de finale van Nederland kookt Romeins plaats. In deze kookwedstrijd gaan koks de uitdaging aan om één van de tien geselecteerde Romeinse recepten uit het enige overgeleverde kookboek uit de oudheid te maken: De re coquinaria. Kenmerkend voor recepten uit de oudheid is dat er nauwelijks hoeveelheden en bereidingswijzen in vermeld worden. De recepten zijn als het ware slechts boodschappenlijstjes. Dat is enerzijds wellicht lastig, maar biedt anderzijds mogelijkheden tot veel creativiteit! Iedereen kan tot en met 25 april deelnemen aan Nederland kookt Romeins. De finale is zondag 6 mei. Tussen 12.00 en 15.00 uur zullen de finalisten ter plekke koken. De winnaar wordt om 16.00 uur bekend gemaakt. Ook zal tussendoor een lezing worden gegeven door culinair historica Manon Henzen die tevens één van de drie juryleden is, naast archeoloog Erik Graafstal en culinair schrijver Onno Kleyn.

10. Symposium Allard Pierson Museum

Het Allard Pierson Museum organiseert zondag 6 mei het symposium De ondergang van een wereldrijk: van de Lage Landen tot Rome. Tijdens dit symposium belichten diverse sprekers de ondergang van het Romeinse Rijk vanuit verschillende gezichtspunten. Zo belicht classicus David Rijser bijvoorbeeld de literaire kant van het verhaal en gaat archeoloog Nico Roymans in op de verschuivende machtsverhoudingen in de periode dat de Romeinse macht in de Lage Landen ten einde kwam. Voor en na het symposium kunnen voor de echte vondstmaterialen van de Romeinen de vaste tentoonstelling in het museum en de ArcheoHotspot bezocht worden.

Vera Weterings

Hereditas Nexus zal gedurende de week extra recensies en blogs over de Romeinen publiceren. Houd de website in de gaten!
Kun je niet wachten tot de Romeinenweek begint? Lees nu alvast deze boekrecensies binnen het thema ‘op reis met de Romeinen’:

Binnen het thema mobiliteit: